Πάντα υπάρχουν πολλοί τρόποι να δει κανείς τα πράγματα.
Ας πάρουμε για παράδειγμα αυτή εδώ τη σειρά των μηνιαίων άρθρων. Μπορεί να την δει κανείς σαν «νοσταλγική ρετρό ματιά» στο παρελθόν. Ξέρω πως οι περισσότεροι έτσι το βλέπουν. Και έτσι είναι, εάν έτσι νομίζουν. Και διαβάζουν τα κείμενα, διαβάζουν και τα παρατιθέμενα αποκόμματα αλλοτινών εποχών, κουνάνε σκεπτικοί το κεφάλι, μειδιούν και μετά κάνουν κλικ και αλλάζουν ιστοσελίδα.
Ξέρω ότι, πολύ σύντομα, οι περισσότεροι θα ξεχάσουν ό,τι διάβασαν και είδαν. Όμως υπάρχουν και κάποιοι (και ελπίζω εσείς να είστε ένας από αυτούς) που θα κρατήσουν κάτι από όλα αυτά σε κάποια σκοτεινή γωνιά του νου τους (ρηχά ή βαθιά στο υποσυνείδητο). Κι αυτό το «κάτι» θα αρχίσει κάποια στιγμή να λειτουργεί, παίζοντας έναν περίεργο ρόλο.
Κι όταν κάποιες διαδικασίες φτάσουν σε ένα ορισμένο επίπεδο, γίνεται το άλμα και ο νους αλλάζει. Διευρύνεται αυτό που ονομάζω Ορίζοντας Συμβάντων. Βέβαια, με τις καλύτερες προϋποθέσεις, αυτό θα παρατηρηθεί σε έναν στους δέκα χιλιάδες αναγνώστες. Ή ίσως και έναν στους εκατό χιλιάδες. Δεν έχω κάνει τη στατιστική –ούτε θα ήταν ποτέ δυνατόν να την κάνω- αλλά κάπου εκεί το υπολογίζω.
Ασφαλώς αυτό αποτελεί μια απίστευτα «αντιεμπορική» μέθοδο συγγραφής. Όμως επειδή δεν γυρεύω οπαδούς ή ψηφοφόρους, ποσώς με ενδιαφέρει.
Ίσως να γκρινιάζετε ήδη που υφίσταστε αυτό το βαρετό πρόλογο και που αργώ να μπω στο κυρίως θέμα. Όμως έχετε κάνει λάθος, διότι έχω μπει ήδη στο κυρίως θέμα. Απλώς θυμάμαι την ρήση ενός παλιού καθηγητή που μας έκανε Έκθεση στο Φροντιστήριο: «Πρόλογος ίσον σκατά».
«Ύστερα από 40-50 χρόνια, αν συνεχισθή με τον ίδιο ρυθμό και η ευτοκία των Ελληνίδων, ο πληθυσμός της Ελλάδος θα έχη διπλασιασθή με μαθηματική ακρίβεια! Τι θα γίνη τότε; Πώς θα τραφή ο πληθυσμός αυτός; Ως πότε το εξωτερικό θα απορροφά το πλεόνασμα των ελληνικών γεννήσεων, μετά τους περιορισμούς που θέτουν στη μετανάστευσι οι ξένες χώρες; Ύστερα από 40-50 χρόνια θα έχη δημιουργηθή στην Ελλάδα δημογραφικόν πρόβλημα τόσης οξύτητος και εκτάσεως όση δεν αντιμετώπιζε ούτε και ο Μουσσολίνι, όταν απεφάσιζε να κάνη την τυχοδιωκτική του εκστρατεία της Αβησσυνίας για να κατακτήση νέα εδάφη για τη συντήρησι του ιταλικού λαού!» (Βραδυνή 29.1.1952)
Ξέρετε, η κάθε εποχή διαθέτει και μια άυλη (αν και τελικά όχι και τόσο άυλη) ποιότητα, κάτι που στα Γερμανικά λέγεται zeitgeist –σε απλά Ελληνικά το Πνεύμα της Εποχής. Κάθε εποχή χαρακτηρίζεται από έναν συγκεκριμένο τρόπο όρασης του παρόντος (αλλά και του παρελθόντος και του μέλλοντος). Κάθε εποχή. Ακόμα και η δική μας. Κι αν σας φαίνονται «άστοχα», «γραφικά» και «λανθασμένα» αυτά που έλεγαν τα ΜΜΕ πριν εξήντα χρόνια, πού να δείτε πόσο «άστοχα», «γραφικά» και «λανθασμένα» θα είναι αυτά που θα λένε τα ΜΜ(;)Ε μετά άλλα εξήντα χρόνια γι αυτά που λένε τα σημερινά ΜΜΕ.
"…η υπεροχή των γεννήσεων έναντι των θανάτων αποτελεί τρανή απόδειξι της ζωτικότητος της φυλής μας. αλλά με τον.. κατήφορο που πήραμε στο ζήτημα της τεκνογονίας, θα δημιουργήσουμ,ε ύστερα από 40-50 χρόνια μιαν Ελλάδα διπλασία μεν σε πληθυσμόν, αλλά φτωχή όπως και σήμερα, ανίκανη να διαθρέψη τα παιδιά της, που δεν μπορεί ούτε και σήμερα να τα συντηρήση. Πώς θα αντιμετωπισθή ο κίνδυνος αυτός;" (Βραδυνή 29.1.1952)
Μάλλον όπως θα αντιμετωπισθούν και οι σημερινοί κίνδυνοι σε εξήντα χρόνια…
Ομως οι ελληνικές εφημερίδες του 1950 απλώς αναπαρήγαν το zeitgeist της εποχής, το οποίο μιλούσε για φοβερές και τρομερές μελλοντικές επιπώσεις του ραγδαία αυξανόμενου πληθυσμού της Γης.
"Αι Ηνωμέναι Πολιτείαι διατρέχουν κίνδυνον, που δεν προέρχεται την φοράν αυτήν ούτε από την Σοβιετικήν Ένωσιν, ούτε από την Ερυθράν Κίναν. Οι ίδιοι οι Αμερικανοί οδηγούν την χώραν των προς καταστρεπτικήν κατάστασιν, τούτο δε οφείλεται ότι έχουν πολλά παιδιά. …Ο σημερινός ρυθμός των γεννήσεων, χάρις εις τον οποίον αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των βρεφών εις τας Ηνωμένας Πολιτείας, θα φέρη κατ’ ευθείαν την χώραν προς καταστρεπτικήν κατάστασιν, όταν 330 εκατομμύρια κατοίκων θα συμπιέζωνται μέσα εις μίαν περιοχήν που θα είνε αδύνατον να διευρυνθή".
Ήδη έγιναν 311 εκατομμύρια ζωή νά'χουν. Άλλα δεκαεννιά ακόμα και ο Μεγάλος Σατανάς θα είναι πια παρελθόν...
Αξίζει μια μικρή σταχυολόγηση απο αυτό το άρθρο της Ακρόπολης:
"Τι θα γίνη με τα τέσσαρα δισεκατομμύρια ανθρώπινες υπάρξεις του 1980; Πώς δηλαδή θα τραφούν και πώς θα ζήσουν, όταν σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα της επιστήμης, κάθε προσπάθεια βελτιώσεως και αυξήσεως της αποδόσεως της γης θα εξουδετερώνεται συνεχώς από την ιλιγγιώδη αύξησι της αναπαραγωγής;"
"…είναι απαράδεκτο γονείς ασθενείς σωματικώς, ψυχικώς ή και οικονομικώς να αραδιάζουν παιδιά. Καθημερινώς βλέπουμε γύρω μας τόσες ισόβιες τραγωδίες που τις δημιουργεί η φευγαλέα χαρά κάποιας στιγμής".
"…Το δημογραφικό πρόβλημα στην χώρα μας τελευταίως έχει χειροτερεύσει, ύστερα από την μεγάλη ελάττωσι της θνησιμότητος, η οποία συμφώνως με τις μελέτες του βιοστατιστικολόγου μας, καθηγητού κ. Βαλαώρα, οδηγεί σήμερα σε μία τριπλασία αύξησι του πληθυσμού εν σχέσει με τον παρελθόντα αιώνα. Σε τούτο συντελεί και η μάλλον ασήμαντος συνολική δαπάνη ενός παιδιού από την γέννησί του μέχρι την παραγωγική του ηλικία –υπολογίζεται σε 20% του ετησίου οικογενειακού εισοδήματος- η οποία ενθαρρύνει την αναπαραγωγή. Έτσι όμως προκύπτουν στην πατρίδα μας αποθέματα πληθυσμού τα οποία αν δεν εξουδετερωθούν από απευκταίους, βέβαια, πολέμους και άλλες σχετικές αιτίες, ή από κάποια κάμψι του ρυθμού των γεννήσεων, δεν θα καταστή δυνατόν να απορροφηθούν από την οικονομία του τόπου όσο και αν αυτή έχη –σημαντικώτατα- προοδεύσει μεταπολεμικώς. Στα πληθυσμιακά αυτά αποθέματα πρέπει να αποδοθή και η «μανία» της μεταναστεύσεως που έχει ενσκήψει στην πατρίδα μας".
Βέβαια γίναμε προσφάτως 7 δισεκατομμύρια νοματαίοι με τσ’ υγείες μας. Και μη βιαστείτε να πείτε για λιμούς και καταποντισμούς, γιατί οι σημερινοί λιμοί οφείλονται στην φτώχεια, στην ανισότητα, τους τοπικούς πολέμους και την ύπαρξη αποτυχημένων κρατών (failed states) και όχι στην παγκόσμια έλλειψη πόρων (ακόμα).
Όμως τότε...
Τότε κότσαραν και το "μΧ" γιατί η χρονολογία φάνταζε αρκούντως φουτουριστική (Απογευματινή 28.6.1958)
Και το τροπάρι θα συνεχιζόταν χρόνια...
«Η ανθρωπότης μαστίζεται από επιδημία γεννήσεων και έλλειψι θανάτων, αλλά κανείς δεν σκοτίζεται, δεν δίνει την απαιτούμενη προσοχή, δεν αντιλαμβάνεται ότι σκαρφαλώσαμε τόσοι πολλοί στη σωσίβια λέμβο που λέγεται Γη, ώστε καταποντιζόμεθα αύτανδροι», Γκάρετε Χάρντιν, καθηγητής ανθρώπινης οικολογίας στο Παν/ο Καλιφόρνιας και σύμβουλος της Επιτροπής Παγκόσμιου Πληθυσμού. «Εάν εφέτος όλα τα έθνη του Οργανισμού [Ηνωμένων Εθνών] δεν πεισθούν να νομοθετήσουν, καθένα στη χώρα του νόμο που να επιβάλη στους γιατρούς να προβαίνουν σε στείρωσι της γυναικός μετά τη δεύτερη γέννα της, η καταστροφή της ανθρωπότητος θα καταστή αναπότρεπτος».
Και σήμερα.
Χμμμ…
Είναι πολύ ενδιαφέρον να κοιτάζει κανείς πότε-πότε λίγο πίσω. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις «προβλέψεις» και τις «εκτιμήσεις» για το μέλλον που σερβίρονται με ύφος χιλίων καρδιναλίων στο ευρύ κοινό που χάσκει και υποκλίνεται μπροστά στα πτυχία και τις άσπρες μπλούζες. Γιατί οι «προβλέψεις» και οι «εκτιμήσεις» αυτές είναι περισσότερο μόδα και αντικατοπτρισμός του εκάστοτε zeitgeist, με τρόπο που δεν μπορούν να αντιληφθούν οι περισσότεροι φουκαράδες με τα πτυχία και τις άσπρες μπλούζες.
Κι εδώ κολλάει αυτό που έλεγα στην αρχή για τον Ορίζοντα Συμβάντων.
Εσείς είστε ένας από τους εκατό χιλιάδες;