Κι αν τα πράγματα δεν είχαν γίνει όπως έγιναν; Η ερώτηση ίσως φαίνεται ηλίθια, αλλά από κάτι τέτοιες ερωτήσεις ξεκίνησε και η Θεωρία της Σχετικότητας. Άραγε τι θα δούμε αν ανοίξουμε κάποιες πόρτες πίσω από τις οποίες κρύβονται εναλλακτικές επιλογές και εκβάσεις ιστορικών γεγονότων;
Μια κρίσιμη καμπή στην κατάκτηση του Νέου Κόσμου από τους Ευρωπαίους ήταν και η κατάληψη της Τενοτσιτλάν, πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας των Αζτέκων από τους Ισπανούς του Ερνάντο Κορτές, το 1521. Μερικές εκατοντάδες μισθοφόροι νίκησαν και διέλυσαν μια αυτοκρατορία εκατομμυρίων. Ακολούθησαν δεκαετίες σφαγής, λεηλασίας και δυστυχίας που αποδεκάτισαν τον πληθυσμό των Ινδιάνων και συντέλεσαν στο να ριζώσει βαθιά η κακοδαιμονία που μαστίζει ακόμα και σήμερα την Λατινική Αμερική.
Η νίκη του Κορτές έγινε εφικτή μέσα από μια απίστευτη σειρά τυχαίων γεγονότων. Κάλλιστα τα γεγονότα θα μπορούσαν να έχουν πάρει εντελώς διαφορετική τροπή. Τι θα γινόταν λοιπόν αν η ισπανική κατάκτηση του Μεξικού είχε αποτύχει; Ο καθηγητής Ρος Χάσινγκ, αυθεντία στα θέματα των Αζτέκων, έχει μια απάντηση.
Στο εναλλακτικό αυτό σενάριο, ο κύβος είχε ριφθεί –αλλά αυτή τη φορά εις βάρος των Ισπανών. Βασισμένοι στους μεγάλους αριθμούς και στον αιφνιδιασμό, οι δυνάμεις των Αζτέκων κατατρόπωσαν τους Ισπανούς που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από την Τενοτσιτλάν στις 30 Ιουνίου 1521 κατά τη διάρκεια καταρρακτώδους βροχής. Ο Κορτές και δεκάδες άλλοι συνελήφθησαν. Λίγες μέρες αργότερα προσφέρονταν θυσία στην κορυφή της μεγάλης πυραμίδας της Τενοτσιτλάν με φριχτό τρόπο: οι ιερείς τους ξερίζωσαν την καρδιά ενώ ήταν ακόμα ζωντανοί, προσφέροντάς την στον μεγάλο θεό Ουϊτσιλοπότστλι…
Το ισπανικό στέμμα ήταν απρόθυμο να σχεδιάσει άλλη εκστρατεία για την κατάκτηση του Μεξικού. Οι εξερευνήσεις και εκστρατείες στην Καραϊβική απορροφούσαν ανθρώπινο δυναμικό και πόρους. Ο ισπανικός αποικισμός της περιοχής δέχθηκε σοβαρό πλήγμα από την απώλεια των δυο χιλιάδων αντρών του Κορτές. Παράλληλα οι Ισπανοί είχαν στρέψει τις δυνάμεις τους στην κατάκτηση του βασιλείου των Ίνκας στο Περού. Έτσι η αυτοκρατορία των Αζτέκων απόμεινε στην ησυχία της.
Η αυτοκρατορία μπορεί να μην ήταν μια στιβαρή δομή όπως τα ευρωπαϊκά βασίλεια, αλλά οι Αζτέκοι επωφελήθηκαν πολλαπλά επειδή υιοθέτησαν τα νέα όπλα και τις νέες στρατιωτικές τακτικές των Ισπανών. Οι Ισπανοί είχαν κατασκευάσει πλοία και στην υποχώρησή τους είχαν εγκαταλείψει αρκετά στη Βέρα Κρους. Οι Αζτέκοι δεν ήταν ναυτικός λαός, αλλά τα πλοία και ο εξοπλισμός συνέβαλαν στο νέο προσανατολισμό τους.
Ακόμα περισσότερο, οι Ισπανοί είχαν αφήσει πίσω τους σημαντικές τεχνολογικές καινοτομίες: βαλλίστρες, αγχέμαχα όπλα, μουσκέτα και κανόνια. Είχαν αφήσει επίσης πίσω τους και άλογα –άγνωστα στην Αμερική πριν την έλευση των λευκών. Τα όπλα έπεσαν στα χέρια των Αζτέκων. Οι τελευταίοι μπορεί να μην διέθεταν ατσάλι για να κατασκευάσουν αποτελεσματικά ξίφη, όμως οι βαλλίστρες αποδείχθηκαν εξαιρετική πηγή έμπνευσης για την δημιουργία ενός νέου αζτεκικού στρατού –ο οποίος τώρα διέθετε και ιππικό.
Τα κανόνια και τα μουσκέτα απαιτούσαν πυρίτιδα. Τα υλικά παρασκευής της αφθονούσαν στην κεντρική Αμερική και χάρη στη βοήθεια Ισπανών αποστατών και άλλων τυχοδιωκτών, οι Αζτέκοι απέκτησαν και πρωτόγονο πυροβολικό. Η συμβολή των Ισπανών αποστατών δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Ήδη από το 1511, ο Γκονσάλο Γκρερέρο που είχε ναυαγήσει στις ακτές του Γιουκατάν είχε εξελιχθεί σε στρατιωτικό ηγέτη των Μάγιας, ηγήθηκε μία των επιθέσεών τους εναντίον της Κόρδοβα και αρνήθηκε να επιστρέψει στις τάξεις των Ισπανών. Ακόμα περισσότερο, η Ισπανία ήταν ένα νέο έθνος και ο βασιλιάς Κάρολος Ε’, αλλοδαπός, μεγαλωμένος στην Ολλανδία. Οι περισσότεροι Ισπανοί ήταν πιστοί περισσότερο στις ιδιαίτερες πατρίδες τους παρά στο ισπανικό στέμμα. Εξάλλου πολλοί από εκείνους που συμμετείχαν στην κατάκτηση ήταν Ιταλοί ή Πορτογάλοι.
Η αυτοκρατορία των Αζτέκων εξελίχθηκε σε ένα πανίσχυρο βασίλειο που αντιστάθηκε σθεναρά, αποτρέποντας κάθε προσπάθεια ευρωπαϊκής εισβολής τις επόμενες δεκαετίες. Σύντομα οι Ισπανοί έπαψαν να προσπαθούν να καταλάβουν το Μεξικό και η ιστορία εξελίχθηκε διαφορετικά στην Κεντρική Αμερική. Η ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας γέμισε τα κενά και ισχυροποίησε τους ντόπιους ηγεμόνες, καλύπτοντας το κενό που θα κάλυπταν οι Ισπανοί κατακτητές και άποικοι –οι οποίοι δεν ήρθαν ποτέ.
Παράλληλα, οι σποραδικοί ιεραπόστολοι διείσδυσαν στην Κεντρική Αμερική. Ο Χριστιανισμός διαδόθηκε, αλλά δεν σημειώθηκαν οι φρικαλεότητες του μαζικού προσηλυτισμού. Κάποια στιγμή η νέα θρησκεία των Αζτέκων ήταν ένα μονοθεϊστικό μίγμα Χριστιανισμού και ντόπιας λατρείας στην οποία ο κυρίαρχος θεός ήταν ένα αμάλγαμα του χριστιανικού Θεού και των ισχυρότερων θεών του αζτεκικού πανθέου.
Τους επόμενους αιώνες, η επέκταση των νεογέννητων ΗΠΑ προς δυσμάς δεν έγινε ποτέ, αφού οι Αζτέκοι είχαν καταλάβει τη δυτική περιοχή των σημερινών Ηνωμένων Πολιτειών ήδη από τον 17ο αιώνα. Όμως το αποκορύφωμα θα ερχόταν λίγες δεκαετίες αργότερα. Οι επίμονες φήμες που μιλούσαν για επικείμενη αζτεκική εισβολή στην Ευρώπη βγήκαν αληθινές. Τα πλοία των Αζτέκων αποβιβάστηκαν στο Μαρόκο κι εκεί ίδρυσαν ένα ισχυρό προγεφύρωμα. Η ιστορία είχε αντιστραφεί. Το κύριο ιστορικό γεγονός των επόμενων δεκαετιών θα ήταν οι προσπάθειες των Αζτέκων να καταλάβουν τμήματα της Νότιας Ευρώπης…
