Κι αν τα πράγματα δεν είχαν γίνει όπως έγιναν; Η ερώτηση ίσως φαίνεται ηλίθια, αλλά από κάτι τέτοιες ερωτήσεις ξεκίνησε και η Θεωρία της Σχετικότητας. Άραγε τι θα δούμε αν ανοίξουμε κάποιες πόρτες πίσω από τις οποίες κρύβονται εναλλακτικές επιλογές και εκβάσεις ιστορικών γεγονότων;
Κι αν η Σταύρωση του Χριστού δεν είχε συμβεί ποτέ; Πρόκειται για ένα ερώτημα βλάσφημο για τους πιστούς όσο και δελεαστικό για τους ιστορικούς. Τι θα γινόταν εάν ο Πόντιος Πιλάτος είχε δώσει χάρη στον Ιησού; Τι θα είχε απογίνει η νέα, παράξενη θρησκεία; Πώς θα είχε επηρεάσει τον κόσμο στους αιώνες που θα έρχονταν; Ποια θα ήταν η εξέλιξη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας;
Όλα αυτά είναι συναρπαστικά ερωτήματα στα οποία προσπάθησαν να απαντήσουν πολλοί. Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο καθηγητής Κάρλος Έιρε, πρόεδρος του Τμήματος Θρησκευτικών Μελετών του Γιέιλ. Ο Έιρε εικάζει πως η νέα θρησκεία που θα προέκυπτε εάν ο Ιησούς δεν πέθαινε στο σταυρό αλλά ζούσε κάμποσες δεκαετίες ακόμα δεν θα έμοιαζε με τον Χριστιανισμό όπως τον ξέρουμε σήμερα αλλά περισσότερο με μια εξελιγμένη μορφή Ιουδαϊσμού –αφού το «σχίσμα» μεταξύ Ιουδαϊσμού και Χριστιανισμού οφείλεται στο πώς οι πιστοί δέχονταν τον Ιησού: ως ακόμα ένα προφήτη ή ως Μεσσία, Γιο του Θεού;
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ο Πιλάτος, ωθούμενος από ψυχρή υπολογιστική λογική και ίσως τύψεις συνειδήσεως, δίνει χάρη στον Ιησού. Η Ρώμη μόνο να ωφεληθεί μπορεί από την διδασκαλία τούτου του παράξενου Ναζωραίου που κηρύττει την μη βία και την ταπεινότητα. Κάτι τέτοιες διδασκαλίες δημιουργούν τέλειους υπήκοους μιας αυτοκρατορίας που έχει χώρο για κάθε λογής θρησκεία, αρκεί να υπάρχει υποταγή στη Ρώμη.
Ο Ιησούς συνεχίζει να κηρύττει, να περιοδεύει, να θεραπεύει και να διδάσκει. Επισκέπτεται την Ιερουσαλήμ ξανά και ξανά. Τούτη τη φορά οι Ρωμαίοι τον προστατεύουν από τους ζηλόφθονους εχθρούς του. Ο Ιησούς είναι πολύτιμος για τους Ρωμαίους. Οι Ρωμαίοι ξέρουν πως το Βασίλειο των Ουρανών είναι κάτι παρόμοιο όπως κι όλα αυτά που λένε οι ακόλουθοι του Μίθρα, του Ζωροάστρη, ή της Ίσιδας. Ακόμα μια πνευματική διδασκαλία μέσα σε έναν ωκεανό κατάπτωσης και διαφθοράς. Μια χρήσιμη συλλογική ψυχοθεραπεία.
Τα χρόνια περνούν. Οι διδασκαλίες του Ιησού έχουν αλλάξει σε πολλά σημεία την Ιουδαϊκή θρησκεία. Αμέτρητοι μαθητές και μαθητές των μαθητών αλωνίζουν όλη την απέραντη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Φτάνουν μέχρι την Ιβηρία και τη Βρετανία. Φτάνουν στην Αιθιοπία, την Αρμενία, την Περσία. Φτάνουν μέχρι την Κοιλάδα του Ινδού και τη μακρινή Κίνα.
Τώρα πια ένα σωρό πιστοί δεν είναι Ιουδαίοι. Δεν έχει σημασία η καταγωγή, αφού ο καθένας μπορεί να σωθεί αρκεί να λατρέψει τον Πραγματικό Θεό του Ισραήλ. Όλοι οι άνθρωποι είναι αδέλφια. Ο Ιησούς διαβάζει τις επιστολές που του στέλνει εκείνος ο υπερδραστήριος Σαούλ από την Ταρσό και θαυμάζει το ταλέντο και την έμπνευσή του. Στο μεταξύ οι εγκόσμιοι αγώνες συνεχίζονται. Ο ξεσηκωμός των Εβραίων στην Παλαιστίνη έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή του περίλαμπρου Ναού του Σολομώντα.
Τα χρόνια περνούν. Ο Ιησούς πεθαίνει σε βαθιά γεράματα. Οι πιστοί του είναι κυριολεκτικά εκατομμύρια. Οι περισσότεροι βρίσκονται στη Ρώμη. Στην ελληνιστική Αλεξάνδρεια λαμπροί στοχαστές προσπαθούν να συγχωνεύσουν τις διδασκαλίες του με εκείνες του Μωυσή, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.
Ανατέλλει ο 4ος αιώνας μΧ. Στο θρόνο της παραπαίουσας αυτοκρατορίας βρίσκεται ο Κωνσταντίνος. Στο πλαίσιο της εξεύρεσης του ενοποιητικού παράγοντα που θα σώσει την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από την κατάρρευση, βαφτίζεται Χριστιανός. Επιπλέον ξεχνά κάθε σκέψη μεταφοράς της πρωτεύουσας σε εκείνο το μίζερο ψαροχώρι στις ακτές του Βόσπορου και αποφασίζει να θεμελιώσει το Νέο Ναό στη Ρώμη, ενισχύοντας το κύρος της με την αίγλη της νέας θρησκείας.
Με τους αυτοκράτορες να συνεχίζουν να εδρεύουν στη Ρώμη, το δυτικό μέρος της αυτοκρατορίας παραμένει κραταιό και ανθίζει αντιστεκόμενο στις επιδρομές των Γερμανών. Οι βάρβαροι απωθούνται πέρα από το Ρήνο και το Δούναβη και εκπολιτίζονται σταδιακά από ιεραπόστολους. Το ίδιο γίνεται με τους Σκώτους, τους Πίκτες και τους Κέλτες της Ιρλανδίας. Το ανατολικό μέρος της αυτοκρατορίας παραμένει κι αυτό κραταιό για αιώνες ακόμα ώσπου μέρη του καταλαμβάνονται από τις στρατιές του Προφήτη Μωάμεθ.
Αιώνες μετά τον Κωνσταντίνο, ο Ρωμαϊκός πολιτισμός κυριαρχεί σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια. Οι λαοί της αυτοκρατορίας είναι πιστοί της μονοθεϊστικής θρησκείας που ίδρυσε ο προφήτης Ναζωραίος. Η εξέλιξη της αυτοκρατορίας σε χαλαρή συνομοσπονδία εθνών-κρατών αργεί αλλά γίνεται πραγματικότητα γύρω στα 1700. Μια εξελιγμένη μορφή Λατινικών είναι πια η οικουμενική γλώσσα. Οι παράξενες χώρες που ανακάλυψαν οι Νορβηγοί τον 10ο αιώνα πέρα από τον Ατλαντικό, θα γίνουν κι αυτές αυτοκρατορικές επαρχίες…
Άραγε θα μπορούσαν τα πράγματα να εξελιχθούν έτσι; Κανείς δεν ξέρει. Έτσι κι αλλιώς η συμβατική ιστορική μελέτη έχει αλλεργία σε τέτοια ερωτήματα, θεωρώντας τα ανυπόστατα. Όμως τέτοια ερωτήματα ανοίγουν νέους συναρπαστικούς ορίζοντες. Για όποιον βεβαίως είναι σε θέση να αφαιρέσει για λίγο τις παρωπίδες και να αναρωτηθεί λίγο για κάποιες πολύ «θεμελιώδεις» και «αδιαμφισβήτητες» αλήθειες…