Κι αν τα πράγματα δεν είχαν γίνει όπως έγιναν; Η ερώτηση ίσως φαίνεται ηλίθια, αλλά από κάτι τέτοιες ερωτήσεις ξεκίνησε και η Θεωρία της Σχετικότητας. Άραγε τι θα δούμε αν ανοίξουμε κάποιες πόρτες πίσω από τις οποίες κρύβονται εναλλακτικές επιλογές και εκβάσεις ιστορικών γεγονότων;
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών της αντιπαράθεσης μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ υπήρξαν αρκετές φορές που ο Ψυχρός Πόλεμος απειλούσε να μετατραπεί σε θερμό. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είχε σχεδόν σίγουρα αποτελέσει την αιτία ξεσπάσματος ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου και ενός θερμοπυρηνικού ολοκαυτώματος. Ευτυχώς όμως, η ιστορία είχε διαφορετική τροπή.
Μπορεί να κάνει κανείς πολλά εναλλακτικά σενάρια με βάση διάφορα περιστατικά ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης τα οποία κάλλιστα θα μπορούσαν να έχουν κλιμακωθεί. Ένα απ’ αυτά, που εκπόνησε ο ιστορικός Ντέηβιντ Άτγουελ, ήταν ο Αραβοϊσραηλινός Πόλεμος του 1973.
Ο Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ, όπως ονομάστηκε από την εβραϊκή θρησκευτική γιορτή στη διάρκεια της οποίας ξέσπασε, ήταν αιφνιδιαστικός. Το 1967 το Ισραήλ είχε νικήσει ακόμα μια φορά τους Άραβες καταλαμβάνοντας τη χερσόνησο του Σινά, τα παλαιστινιακά εδάφη και τα υψίπεδα του Γκολάν. Το ότι θα ξεσπούσε ακόμα ένας πόλεμος ήταν βέβαιο. Κανείς όμως δεν ήξερε πότε.
Το πρωινό της 6ης Οκτωβρίου 1973, Αίγυπτος και Συρία εξαπέλυσαν συνδυασμένη επίθεση εναντίον του Ισραήλ. Οι περισσότεροι Ισραηλινοί στρατιώτες και αξιωματικοί είχαν πάρει άδεια λόγω του Γιομ Κιπούρ και το Ισραήλ κυριολεκτικά πιάστηκε στον ύπνο. Δεν υπήρχε κανένα ίχνος ότι οι Άραβες ετοίμαζαν επίθεση. Μόνο χάρη στην διαίσθηση του στρατηγού Νταβίντ Ελεάζαρ μια ισραηλινή μεραρχία είχε κινητοποιηθεί την προηγούμενη μέρα. Όμως η στοιχειώδης άμυνα που προέβαλε η μεραρχία δεν αρκούσε για να κερδίσουν οι Ισραηλινοί τον πολύτιμο χρόνο που χρειάζονταν. Οι ΗΠΑ –σύμμαχοι του Ισραήλ- διαμαρτυρήθηκαν έντονα για την αραβική επίθεση. Οι Σοβιετικοί –σύμμαχοι των Αράβων- αντέτειναν ότι επρόκειτο για εσωτερική υπόθεση των εμπλεκομένων κρατών.
Μέσα σε μισή ώρα οι ισραηλινές άμυνες στο Σινά είχαν καταρρεύσει και οι Αιγύπτιοι προέλαυναν. Στο Γκολάν η ισραηλινή άμυνα βαστούσε –χάρη στο ευνοϊκό για τους Ισραηλινούς γεωγραφικό τερέν. Όμως την 7η Οκτωβρίου, τέσσερις αιγυπτιακές μεραρχίες προχωρούσαν ανεμπόδιστες προς το Ισραήλ. Μέσα στις επόμενες 24 ώρες οι Αιγύπτιοι θα εισέβαλλαν σε ισραηλινό έδαφος. Έμοιαζε πως η πανωλεθρία ήταν εξασφαλισμένη. Μόνο ένας τρόπος υπήρχε να αποτραπεί το αναπόφευκτο.
Το Ισραήλ είχε δρομολογήσει ένα μυστικό πρόγραμμα παραγωγής πυρηνικών όπλων –ακριβώς για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Το 1973 διέθετε 13 πυρηνικές βόμβες, πρωτόγονες αλλά αποτελεσματικές. Η έγκριση δόθηκε αμέσως από την ισραηλινή πρωθυπουργό Γκόλντα Μέιρ. Έτσι τέσσερα ισραηλινά Α-4 απογειώθηκαν από μια βάση έξω από την Ιερουσαλήμ, μεταφέροντας ισάριθμα πυρηνικά όπλα. Μέσα σε μισή ώρα τα αεροσκάφη είχαν φτάσει στο Σινά. Οι Αιγύπτιοι δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν. Δυο λεπτά αργότερα τέσσερα πυρηνικά μανιτάρια υψώνονταν στο Σινά. Οι αιγυπτιακές μεραρχίες είχαν αφανιστεί.
Η ΕΣΣΔ καταδίκασε την ισραηλινή πράξη και απείλησε να παρέμβει, απαιτώντας από το Ισραήλ να παραδώσει το πυρηνικό του οπλοστάσιο. Οι Αμερικανοί υποστήριξαν ότι η πράξη του Ισραήλ ήταν δικαιολογημένη αυτοάμυνα. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, το Ισραήλ διακήρυξε ότι διέθετε και άλλα πυρηνικά και δεν θα δίσταζε να τα χρησιμοποιήσει.
ΗΠΑ και ΕΣΣΔ ενεπλάκησαν σε διπλωματικές διαβουλεύσεις για την επίλυση της κρίσης. Αρχικά όλα έμοιαζαν να πηγαίνουν καλά. Ο πρόεδρος Νίξον έστειλε τον υπουργό Εξωτερικών Χένρι Κίσιντζερ επειγόντως στη Μόσχα. Εκεί έγινε αντιληπτό ότι οι Σοβιετικοί θα παρενέβαιναν μόνο εάν το Ισραήλ πυροδοτούσε και άλλα πυρηνικά. Ωστόσο, η ΕΣΣΔ έστειλε στο Κάιρο ένα αεροσκάφος φορτωμένο με τέσσερα τακτικά πυρηνικά όπλα. Ένας αμερικανικός δορυφόρος κατέγραψε την άφιξη του αεροσκάφους και εντόπισε προδοτικά ίχνη ραδιενέργειας. Η πληροφορία διέρρευσε στους Ισραηλινούς. Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις αποφάσισαν να δράσουν αμέσως, παρότι στο Τελ Αβίβ διεξάγονταν συνομιλίες μεταξύ Κίσιντζερ και Μέιρ.
Το μεσημέρι της 10ης Οκτωβρίου, ένα σμήνος ισραηλινών αεροσκαφών έπληξε το αεροδρόμιο του Καΐρου καταστρέφοντας το σοβιετικό αεροσκάφος με τα πυρηνικά. Στις 11 Οκτωβρίου η ΕΣΣΔ απαίτησε την άμεση παράδοση του Ισραήλ επ’ απειλή στρατιωτικής επέμβασης. Οι αμερικανικοί δορυφόροι επιβεβαίωσαν ότι δέκα σοβιετικές αερομεταφερόμενες μεραρχίες ήταν έτοιμες για την επέμβαση. Ο Νίξον μήνυσε στον Μπρέζνιεφ ότι μια τέτοια ενέργεια θα ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου με τις ΗΠΑ.
Μέσα στη γενικότερη επιφυλακή και αφόρητη ένταση, ένα αμερικανικό αντιτορπιλικό που περιπολούσε στη Γροιλανδία, εντόπισε ένα σοβιετικό υποβρύχιο και θεώρησε ότι κινείτο απειλητικά. Έτσι εξαπέλυσε επίθεση εναντίον του. Το υποβρύχιο εξαπέλυσε και τους 16 πυρηνικούς πυραύλους του εναντίον των ΗΠΑ. Λίγο αργότερα ο Λευκός Οίκος εκκενώθηκε και ο Νίξον κατέφυγε στο Air Force One. Η «καυτή γραμμή» μεταξύ των υπερδυνάμεων δεν λειτουργούσε πλέον. Η τελευταία ελπίδα αποσόβησης της κρίσης εξέλιπε. Ο Κίσιντζερ ήταν ακόμα στο Ισραήλ και ο Νίξον δεν διέθετε κάποιον έμπειρο σύμβουλο. Έτσι διέταξε πλήρες ανταποδοτικό πλήγμα και 1.650 διηπειρωτικά βλήματα εκτοξεύτηκαν εναντίον της ΕΣΣΔ από σιλό και υποβρύχια. Από τη μεριά του ο Μπρέζνιεφ διέταξε πλήρη επίθεση και 2.012 πύραυλοι εκτοξεύτηκαν εναντίον των ΗΠΑ.
Η ανθρωπότητα είχε καταφέρει να αυτοκτονήσει το απόγευμα της 11ης Οκτωβρίου 1973…
