(Το άρθρο αυτό γράφτηκε μεσούσης της εκστρατείας Καταιγίδα της Ερήμου τον Ιανουάριο του 1991. Παρόλα αυτά θα μπορούσε να είχε γραφτεί και σήμερα, όπως μπορείτε να διαπιστώσετε διαβάζοντάς το. Με τη διαφορά ότι κάποιες επισημάνσεις έχουν σήμερα, έντεκα χρόνια αργότερα, πολύ μεγαλύτερη σημασία απ' όση είχαν τότε)
Για δες κάτι συμπτώσεις βρε παιδί μου! Εκεί που λέγαμε ότι θα έχουμε επιτέλους επί γης ειρήνη και εν ανθρώποις ευδοκία, εκεί που λέγαμε ότι η ιστορία τέλειωσε, ότι οι υπερδυνάμεις τα βρήκανε μεταξύ τους, να που βρέθηκε ένας μόνο άνθρωπος που μας χάλασε τα όνειρα μέσα σε μια νύχτα. Η μάλλον μέσα σε μερικές ώρες -όσο δηλαδή κράτησε η προέλαση των ιρακινών στρατευμάτων στο δύσμοιρο Κουβέιτ. Κι εκεί που είπαμε ότι είχαμε λύσει όλα μας τα προβλήματα -εκτός από μερικές λεπτομέρειες που θα τις λύναμε με τον καιρό, να που αυτές οι λεπτομέρειες στάθηκαν αρκετές για να διαλύσουν τις ψευδαισθήσεις και να χαρακτηρίσουν τη μεγαλειώδη είσοδο του ανθρώπινου πολιτισμού σε μια μνημειώδη εποχή αστάθειας.
Από την Ισορροπία του Τρόμου, στον Τρόμο της Ανισορροπίας.
Το τηλεοπτικό θρίλερ "Καταιγίδα της Ερήμου" βρίσκεται στο πολλοστό επεισόδιο του. Ο πολύς κόσμος μπορεί να σκέπτεται ποια θα είναι η έκβαση της κατάστασης και ποια θα είναι η "Μελλοντική Τάξη Πραγμάτων". Θα ήταν όμως καλό να ρίχναμε και μια ματιά στα όσα προηγήθηκαν προτού ξεσπάσει η καταιγίδα. Όχι σ' αυτά που μετάδωσαν τα τηλεοπτικά δίκτυα και τα ειδησεογραφικά πρακτορεία, αλλά σ' εκείνα που πέρασαν κυριολεκτικά απαρατήρητα. Τουλάχιστον για το ευρύ κοινό…
Ο πολύς κόσμος νιώθει δέος μπροστά στο χείμαρρο που πολέμου που παρασύρει τα πάντα στο διάβα του. Όμως ο θόρυβος του χειμάρρου τον εμποδίζει να ακούσει το μουρμουρητό του υπόγειου ποταμού. Ο χείμαρρος είναι φασαριόζος και φιγουρατζής, είναι όμως και βραχύβιος. Ένα κερί που καίει πιο πολύ διαρκεί λιγότερο χρόνο. Όμως το υπόγειο ποτάμι, υπομονετικό και αργοκίνητο, ροκανίζει το υπέδαφος. Μόνο μερικές φορές μπορούμε να αντιληφθούμε τα προμηνύματα που προαναγγέλλουν το ξέσπασμα ενός ακόμα χειμάρρου. Όχι, όχι δεν πρόκειται "πολιτικές δηλώσεις", "στρατηγικές προβλέψεις", και "γεωπολιτικές αναλύσεις". Είναι προμηνύματα που μοιάζουν να έρχονται από κάποιο απόκοσμο μέρος.
Dune
Στα 1965, όλα ήταν ωραία και καλά στη Μέση Ανατολή. Το πετρέλαιο έρεε άφθονο και φτηνό και τίποτα δεν προμήνυε ότι τα πράγματα δεν θα εξακολουθούσαν να είναι τόσο βολικά για τη Δύση. Όμως όπως το πετρέλαιο έρεε στους αγωγούς που φόρτωναν τα τάνκερ, έτσι έρεε και το υπόγειο ποτάμι, ροκανίζοντας το υπέδαφος.
Έρεε το πετρέλαιο, έρεε και το υπόγειο ποτάμι, έρεαν και οι ιδέες στο κεφάλι του Φρανκ Χέρμπερτ. Έτσι το 1965, ο -μακαρίτης τώρα- Χέρμπερτ, κάθεται και γράφει ένα ογκώδες βιβλίο: το Dune, ίσως το πληρέστερο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας που έχει γραφεί ποτέ -και το οποίο αργότερα θα εξελισσόταν σε τετραλογία.
Υπόθεση: Ο Αρράκις-Ντιούν ήταν ένας κατάξερος πλανήτης που περιστρεφόταν γύρω από τον Κάνωπο. Ηταν μια άνυδρη έρημος στην οποία κατοικούσαν οι Φρέμεν, ένας λαός που έμοιαζε με τους Βεδουίνους. Ο πλανήτης θα ήταν ξεχασμένος από όλους αν δεν ήταν η μοναδική πηγή του Μπαχαριού, της ειδικής ουσίας που διεύρυνε την συνειδητότητα και καθιστούσε δυνατά τα διαστημικά ταξίδια. Έτσι ο πλανήτης κατείχε μια τρομερή στρατηγική σημασία σε ολόκληρο το γνωστό σύμπαν. Ταυτόχρονα στις πολύπλοκες ίντριγκες και συνομωσίες που εξελίσσονται στα παρασκήνια για την κατοχή του Αράκις-Ντιούν, σημαντικό ρόλο παίζουν οι Μπένε Τζέσσεριτ, μια μυστική γυναικεία αδελφότητα με ψυχικές δυνάμεις.
Το βιβλίο του Χέρμπερτ μπορεί να θεωρηθεί ολόκληρο μια γεωπολιτική αλληγορία. Ο Χέρμπερτ χρησιμοποίησε συμβολικά ονόματα: οι κάτοικοι του πλανήτη θυμίζουν Αραβες και τα ονόματα που χρησιμοποιούνται για να περιγραφεί η κοινωνία τους είναι απροκάλυπτα αραβικά (Τζιχάντ, Μουαντ'Ντιμπ, Αλάμ Αλ Μιτάλ, Γιουσούλ, Ελ Σαγιάλ, Ιμπν Κιρταϊμπά, Κιτάμπ Ιλ Αμπάρ κλπ). Ταυτόχρονα τα σχετικά ονόματα που σχετίζονται με την αδελφότητα Μπένε Τζέσσεριτ είναι απροκάλυπτα εβραϊκά (Γκομ Τζαμπάρ, Κουϊζατς Χάντερακ, κλπ). Το Μπαχάρι-πετρέλαιο το εποφθαλμιούν όλες οι Μεγάλες Δυνάμεις του Γαλαξία (βλέπε ΗΠΑ, Ρωσία, Ευρώπη, Ιαπωνία κλπ). Ο ίδιος ο Αράκις-Ντιούν, μετατρέπεται σε πεδίο φονικότατων μαχών για την κατοχή του Μπαχαριού.
Σύμφωνοι, ο Χέρμπερτ έγραφε επιστημονική φαντασία, έχοντας επίγνωση της ιστορικής πραγματικότητας της Μέσης Ανατολής. Για να δούμε όμως πώς αρχίζει το μυθιστόρημα: «Η αρχή είναι η καταλληλότερη στιγμή για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων που εξασφαλίζουν τη διατήρηση των λεπτών ισορροπιών… Για ν' αρχίσεις λοιπόν τη μελέτη της ζωής του Μουάντ'Ντιμπ, φρόντισε να την τοποθετήσεις σωστά στο χρόνο. Γεννήθηκε όταν ο αυτοκράτορας Σαντάμ ΙV ήταν 57 ετών. Και πρόσεξε ιδιαίτερα για την θέση του στο χώρο: στον πλανήτη Αράκις…"
Να και μια περίεργη σύμπτωση: έχουμε έναν αυτοκράτορα ονόματι Σαντάμ (μην πείτε ότι δε σας θυμίζει τίποτα αυτό το όνομα!) κι έναν πλανήτη ονόματι Αράκις (μην πείτε ότι δεν σας θυμίζει τίποτα κι αυτό; ποια είναι η χώρα του Σαντάμ;).
Μελιτζάνες, οιωνοί και CNN.
Στην ανασκόπηση του 1990 στο τεύχος Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου, αναφερθήκαμε στις "ιερές" μελιτζάνες που ανακάλυψαν διάφοροι πιστοί Μουσουλμάνοι στην Αγγλία και στην Κένυα το Μάρτιο και τον Απρίλιο. Αναφερθήκαμε επίσης και στα αραβικά γράμματα στο εσωτερικό τους, τα οποία σχημάτιζαν το όνομα του Αλλάχ. Ενας προσεκτικός παρατηρητής μπορεί να αναγνώριζε οιωνούς για τη σύγκρουση που θα ξεκινούσε μερικούς μήνες αργότερα, εφτά αιώνες μετά την τελευταία Σταυροφορία. Δυο μήνες μετά τις ιερές μελιτζάνες, είχαμε κι άλλο ένα ενδιαφέρον περιστατικό. 12 Ιουνίου 1990, Αλγερία: το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας έχει κερδίσει συντριπτική νίκη στις πρόσφατες εκλογές, τις πρώτες πολυκομματικές εκλογές μετά από 26 ολόκληρα χρόνια. 15 Ιουνίου: ο ηγέτης του ισλαμικού κόμματος, Αμπασί Μαντανί μιλάει σε ένα τεράστιο πλήθος στο Αλγέρι. Ξαφνικά φωνάζει "Αλλάχ ακμπάρ!" ("Ο Θεός είναι μεγάλος"). Η φράση αυτή είναι κάτι σαν το δικό μας "Αέρα!": αποτελεί την πολεμική κραυγή των Μουσουλμάνων. Ταυτόχρονα, προς ανατολάς (προς τη Μέκκα φυσικά), τα σύννεφα σχηματίζουν τα αραβικά γράμματα που αντιστοιχούν στην λέξη "Αλλάχ". Πολλοί λιποθυμούν από ιερή συγκίνηση ενώ άλλοι κλαίνε. Έξι μήνες αργότερα, ο Μπέρνυ Σω θα σερνόταν στο πάτωμα του γραφείου του CNN στη Βαγδάτη και με τρεμάμενη φωνή θα μετέδιδε σε ολόκληρο τον κόσμο ότι το Τζιχάντ είχε επιτέλους αρχίσει…
Η σκιά των γεγονότων.
Ο Νοστράδαμος μπορεί να μίλησε για το 1999 και τη Συντέλεια του Κόσμου, αλλά δεν μας έδωσε και πολλές λεπτομέρειες για τη Μέση Ανατολή, πέρα από την άνοδο του Χομεϊνί στην εξουσία. Ορισμένοι άλλοι προφήτες έκαναν καλύτερες προβλέψεις.
Το 1964, εκδόθηκε στο Ισραήλ ένα βιβλιαράκι με τίτλο Χεζμπονότ Χα Γκεουλά (Εκτιμήσεις για τη Λύτρωση). Δράστης της συγγραφής του ήταν ο ραβίνος Χαϊμ Σβιλί (1918-1976). Ο ραβίνος ήταν αφοσιωμένος μελετητής της Καμπάλα και λέγεται ότι είχε προβλέψει με επιτυχία την ιταλική εισβολή στην Αιθιοπία (1935), τη δημιουργία του σύγχρονου κράτους του Ισραήλ (1948) και τους πολέμους του 1967 και του 1973, καθώς και την πρόσφατη μετανάστευση Εβραίων από τη Σοβιετική Ένωση προς το Ισραήλ.
Ο ραβίνος πέθανε το 1976, αφού όμως είχε προφητεύσει ότι "ένας μεγάλος πόλεμος" μεταξύ του Γωγ και του Μαγώγ που θα σήμαινε το "τέλος των ημερών" και την κάθοδο του Μεσσία, θα άρχιζε στις 11 Οκτωβρίου 1990 στις όχθες του Τίγρη στο Ιράκ. Είπε ακόμα ότι σ' αυτόν θα λάβαιναν μέρος "ιμπεριαλιστικές" χώρες υποστηριζόμενες από μικρά αραβικά κράτη. Αναφέρθηκε ακόμα και σε μια "δηλητηριώδη σκόνη". Τέλος πρόσθεσε ότι το Ισραήλ θα δεχόταν επίθεση. Οι προφητείες όμως του ραβίνου είχαν χάπι-εντ: το Ισραήλ δέχεται επίθεση αλλά στο τέλος θριαμβεύει…
Τα στοιχεία της προφητείας είναι εντυπωσιακά. Ο ραβίνος έπεσε βέβαια λίγο έξω στο χώρο και στο χρόνο, αλλά όχι πολύ: τρεις μήνες και μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα -μάλλον καλό σκορ για μια προφητεία. Ενδιαφέροντα είναι ακόμα και τα περί "δηλητηριώδους σκόνης" (βλέπε χημικά όπλα) και περί "τέλους των ημερών" (βλέπε "Νέα Τάξη Πραγμάτων")…
Οι προφήτες επί το έργον.
Δυο βδομάδες μετά την εισβολή των Ιρακινών στο Κουβέιτ, ο 87 χρονος ραβίνος Μεναχέμ Μεντέλ Σνεερσόν, επικεφαλής των υπερορθόδοξων Εβραίων της Νέας Υόρκης ισχυρίστηκε ότι ο Σαντάμ Χουσεϊν είχε αρχίσει μια πολεμική σύγκρουση στον Περσικό Κόλπο, η οποία είχε αποτελέσει αντικείμενο προφητειών από πολλούς Εβραίους λογίους του παρελθόντος. "Δεν πρόκειται να διαταραχθεί η πνευματική και σωματική υγεία κανενός Εβραίου", διακήρυξε ο ραβίνος Σνεερσόν (Εδώ ατύχησε: ας όψονται οι Ιρακινοί πύραυλοι Scud). Ο ραβίνος συνέχισε ισχυριζόμενος ότι, "ο Μεσσίας θα έλθει σύντομα και μαζί μ' αυτόν θα έλθει και η ανάσταση των νεκρών κι η εγκαθίδρυση της βασιλείας του Θεού". (Προς το παρόν οι νεκροί βρίσκονται σκόρπιοι στους αμμόλοφους και στις πετρελαιοπηγές και μάλλον δεν έχουν σκοπό ν' αρχίσουν να περπατάνε). Ο ραβίνος δεν ξεκαθάρισε αν επαναλάμβανε της προφητείες του Σβιλί, ή αν έβαζε και δικές του "σάλτσες".
Ο Νοστράδαμος δεν μπορούσε να μείνει έξω απ' το χορό. Στις 7 Σεπτεμβρίου η Φιόνα Χαλλ έγραφε στη λαϊκή βρετανική εφημερίδα Sun ότι ο προφήτης αυτός του 16ου αιώνα είχε αναφέρει ότι, "στη δεκαετία του 1990 θα ξεσπάσει μια παγκόσμια σύγκρουση στη Μέση Ανατολή η οποία θα οδηγήσει σε πυρηνικό πόλεμο και στη βασιλεία ενός μαύρου και άγριου ανθρώπου που λέγεται Μαμπούς…". (Οποιαδήποτε ομοιότητα με το όνομα του προέδρου των ΗΠΑ είναι εντελώς συμπτωματική! Εξάλλου ο Τζωρτζ Μπους είναι μάλλον λευκός και ήρεμος!).
Νοστραδάμου προφητειών συνέχεια: στη Sunday Mail της 19ης Αυγούστου, ο Τζων Χογκ, συγγραφέας του Νοστράδαμος και Χιλιετία, αναφέρει ότι ο πόλεμος που θ' αρχίσει ο Μαμπούς "θα ρίξει λάδι στη φωτιά του μουσουλμανικού φανατισμού και θα οδηγήσει σε ένα παγκόσμιο πόλεμο που θα διαρκέσει τρία χρόνια και εφτά μήνες, μετά από τον οποίο ο πλανήτης θα είναι σκεπασμένος με ραδιενεργές στάχτες". Συμπλήρωσε ακόμα ότι ο οιωνός αυτού του ολέθρου θα έρθει όταν "τα μεγάλα αδέλφια του Βορρά" συμφιλιωθούν. Ο Χογκ λέει ότι ο Νοστράδαμος αναφερόταν στη λήξη του ψυχρού πολέμου και στην προσέγγιση ΗΠΑ-ΕΣΣΔ.
Ολα για την ειρήνη!
Ενα πνευματιστικό γκρουπ από τη Βραζιλία είχε μια καλύτερη ιδέα από το να κάθεται και να παριστάνει την Κασσάνδρα. Υποσχέθηκε να προκαλέσει βροχή στην ιρακινή έρημο αν ο Σαντάμ Χουσεϊν απέσυρε το στρατό του από το Κουβέιτ. Η προσφορά δόθηκε από ένα πνεύμα που αυτοαποκαλούνταν Αρχηγός Φίδι Κοράλλι (ορίστε;) και το οποίο μίλησε μέσω της Αδελαϊδας Σκριπτόρι που έπαιξε το ρόλο διαμέσου. Κι όμως ο Χουσεϊν απάντησε! Με τέλεξ που έστειλε στην ιρακινή πρεσβεία στη Μπραζίλια, πληροφόρησε τον Αρχηγό Φίδι Κοράλλι ότι δεν τον ενδιέφερε η προσφορά του. Ισως αν το πνεύμα είχε υποσχεθεί βροχή πετρελαίου, τα πράγματα να είχαν πάρει διαφορετική τροπή! Ο Σαντάμ ήταν ανένδοτος. Η Ιταλίδα βουλευτίνα Ιλόνα Στάλερ (γνωστή και ως Τσιτσιολίνα), προσφέρθηκε να δώσει κάτι πιο ουσιαστικό στο Χουσεϊν, προκειμένου ο τελευταίος να αποσυρθεί από το Κουβέιτ. Αν δεν μπορείτε να φανταστείτε τι, ας προσέχατε, γιατί αυτή τη στιγμή γράφω για το Ανεξήγητο κι όχι για το Διάβασέ με. Ο Χουσεϊν δεν απάντησε (γιατί;). Πάντως με το δίκιο του δεν απάντησε στην παρόμοια προσφορά που του έκανε η ευτραφής Αμερικανίδα κωμική ηθοποιός Ροζάν Μπαρ! (Σίγουρα αν οι Scud είχαν μεγαλύτερη εμβέλεια, τώρα το Χόλυγουντ θα είχε γίνει κολυμβηθρόξυλα!).
Πάντως στις αρχές του 1990 οι οπαδοί της Παγκόσμιας και Θριαμβευτικής Εκκλησίας που εδρεύει στην Καλιφόρνια (πού αλλού θα έδρευε;) είχαν ανακοινώσει κάτι όχι και τόσο πρωτότυπο: ότι σύντομα θα ερχόταν το Τέλος του Κόσμου. Η ηγεσία της εκκλησίας άρχισε να πουλά αγροτεμάχια στην έρημο της Μοντάνα σε μέλη της τα οποία ήθελαν να κατασκευάσουν καταφύγια. Οι τιμές της γης έφθασαν στα ύψη όταν η τοπική γκουρού και προφήτισσα Ελίζαμπεθ Κλαιρ, ανακοίνωσε ότι είχε ήδη αρχίσει μια δωδεκάχρονη περίοδος η οποία θα κατέληγε σε πυρηνικό πόλεμο και στο τέλος του κόσμου.
Η πολυεθνική Δυτική αρμάδα αναπτυσσόταν στη Μέση Ανατολή, όταν το υπόγειο ποτάμι εκδηλώθηκε σε ακόμα μια εστία: στην Ινδία. Τον Οκτώβριο ξέσπασαν θρησκευτικές ταραχές ανάμεσα σε Ινδουιστές και Μουσουλμάνους γιατί οι μεν πιστεύουν πως οι δε κατέχουν μια περιοχή στο Ουτάρ Πραντές στην οποία υποτίθεται πως γεννήθηκε ο Ράμα. Κι όχι μόνο αυτό αλλά οι Μουσουλμάνοι είχαν χτίσει και τζαμί εκεί, οι αθεόφοβοι! Έτσι άρχισαν σφαγές, ταραχές και καταστροφές πάσης φύσης. Και γιατί να μην αρχίσουν; Με τον πληθυσμό που έχει η Ινδία μπορεί να τροφοδοτήσει με ανθρώπινες σάρκες ταραχές δεκαπλάσιας έντασης… Η ανθρώπινη ιστορία υπήρξε ανέκαθεν ένα κράμα ανθρωποσφαγής και ηλιθιότητας, πασπαλισμένο με φανατισμό.
Δεν εξαιρείται φυσικά καμία άλλη χώρα, Δυτική, Ανατολική, Βόρεια ή Νότια. Βρισκόμαστε πάνω σ' ένα παγωμένο ποτάμι. Κάτω από τον πάγο το νερό εξακολουθεί να κυλά ορμητικά. Χοροπηδάμε πάνω στον πάγο έχοντας την εντύπωση ότι πρόκειται για μια συμπαγή μάζα κι όχι για ένα λεπτό τσόφλί πάνω από το Χάος. Χοροπηδάμε χωρίς να βλέπουμε όχι μόνο τις ρωγμές στον πάγο, αλλά και το ότι η άνοιξη πλησιάζει.
Ανεξάρτητα από την έκβαση του πολέμου στη Μέση Ανατολή, κι ανεξάρτητα από τη "Νέα Τάξη Πραγμάτων" που θα επικρατήσει, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η ανθρωπότητα τελούσε πάντα υπό το κράτος δυνάμεων που καταλάβαινε από ελάχιστα έως καθόλου. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι ανέκαθεν νόμιζε ότι τις γνώριζε θαυμάσια.
Ονομάζοντας τη δεκαετία του 1990 χαοτική, προσβάλλουμε το χάος. Κι αυτό σαν απρόβλεπτο που είναι, εκδικείται σκληρά όπως του καπνίσει και όποτε του καπνίσει. Το κακό είναι ότι το χάος δεν βρίσκεται έξω από μας. Αλλά στο τέλος θα είναι αυτό που θα μας δείχνει με το δάχτυλο, ξεκαρδισμένο στα γέλια ενώ εμείς θα κάνουμε βαρύγδουπες δηλώσεις, οι πετρελαιοπηγές θα καίγονται και τα συντρίμμια θα καπνίζουν ακόμα. Δηλώσεις περί διεθνούς δικαίου και περί βωμών και εστιών. Μέχρι την επόμενη φορά.