Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που πιστεύουν ότι οι αποστολές στη Σελήνη ήταν απάτες σκηνοθετημένες σε τηλεοπτικά στούντιο. Τριάντα σχεδόν χρόνια μετά την πρώτη προσσελήνωση, το κύμα της παράνοιας διογκώνεται επικίνδυνα. Και το ευρύ κοινό δυσπιστεί απέναντι στο προφανές ενώ υιοθετεί χωρίς δεύτερη σκέψη κάθε λογής παλαβομάρα.
"Οι συνωμοσιολογικές θεωρίες είναι σαν τις μαύρες τρύπες. Απορροφούν οτιδήποτε τις πλησιάσει και γίνονται ολοένα και μεγαλύτερες"
Ντόννα Κόσσυ, Kooks, 1994
Τα ιστορικά βιβλία είναι γεμάτα ψέματα. Τα βίντεο είναι σκηνοθετημένα. Οι φωτογραφίες είναι όλες τρυκ. Οι Νηλ Αρμστρονγκ, Μπαζ Ωλντριν και Μάικλ Κόλλινς, καθώς και εννιά άλλοι Αμερικανοί που ταξίδεψαν στη Σελήνη, είναι ψεύτες. Δεκάδες πολιτικοί, εκατοντάδες επιστήμονες, χιλιάδες τεχνικοί, μηχανικοί, και υπάλληλοι της NASA είναι όλοι ορκισμένοι απατεώνες που συμμετείχαν στη μεγαλύτερη συγκάλυψη της ιστορίας της ανθρωπότητας. Το "τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα" δεν ήταν παρά ένα απλό βήμα στη σκηνή ενός άκρως απόρρητου κινηματογραφικού στούντιο στημένου στην έρημο της Νεβάδα. Οι έξι προσσεληνώσεις στην περίοδο 1969-72 ήταν όλες σκηνοθετημένες απάτες. Ολόκληρο το πρόγραμμα Απόλλων ήταν μια κολοσσιαία επιχείρηση εξαπάτησης που απορρόφησε 25 δισεκατομμύρια δολάρια για να πειστεί ο αμερικανικός λαός αλλά και όλος ο υπόλοιπος κόσμος ότι οι Σοβιετικοί διέθεταν υποδεέστερη διαστημική τεχνολογία..
Σενάριο κάποιου επεισοδίου των X-Files; Οχι. Ολα τα παραπάνω αποτελούν το πιστεύω αρκετών ανθρώπων που μετά από τρεις δεκαετίες δεν έχουν πειστεί ακόμα ότι οι κοσμοϊστορικές πτήσεις Απόλλων στη Σελήνη, ήταν πραγματικές. Στη δεκαετία του 1960, ασφαλώς ορισμένοι θα μπορούσαν να τρέφουν κάποιες αμφιβολίες για την εγκυρότητα ενός από τα πλέον απίστευτα κατορθώματα του σύγχρονου πολιτισμού. Ομως τριάντα σχεδόν χρόνια μετά την πρώτη προσσελήνωση, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που πιστεύουν ότι το πρόγραμμα Απόλλων ήταν μια τεράστια απάτη. Με τον ίδιο τρόπο που υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που πιστεύουν ότι η Γη είναι επίπεδη... Η παράνοια φαίνεται να είναι κάτι εγγενές στην ανθρώπινη φύση. Η αύξηση της δημοτικότητας των κάθε λογής "συνωμοσιολογικών θεωριών" τα τελευταία χρόνια, είναι ένα σύμπτωμα της όλης ασθένειας.
Η πρώτη απώλεια είναι η αλήθεια
Ο Μπιλ Κέυσινγκ είναι ένας από τους πλέον φανατικούς "συνωμοσιολόγους". Εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια προσπαθεί να απομυθοποιήσει την εντυπωσιακότερη ιστορία του 20ου αιώνα και πιθανότατα ολόκληρης της ιστορίας. Το 1976 δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο Δεν πήγαμε ποτέ στη Σελήνη, το οποίο όπως ο ίδιος υποστηρίζει, πούλησε 30.000 αντίτυπα.
Ο 75χρονος σήμερα Κέυσινγκ εξακολουθεί να αγωνίζεται με σθένος για την αποκάλυψη της μεγαλύτερης απάτης όλων των αιώνων. Στην περίοδο 1956-63 είχε εργαστεί ως επικεφαλής του τμήματος τεχνικών εκδόσεων του Ερευνητικού Τμήματος της Rocketdyne στη Σάντα Σουζάνα της Καλιφόρνιας. Η Rocketdyne ήταν η εταιρία που είχε αναλάβει την κατασκευή των κινητήρων του Απόλλωνα.
"Η NASA δεν μπορούσε να υλοποιήσει το σεληνιακό πρόγραμμα και το ήξερε καλά αυτό", ισχυρίζεται ο Κέυσινγκ, που σήμερα εργάζεται freelance γράφοντας βιβλία και newsletters. Και συνεχίζει: "Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν εργαζόμουν στη Rocketdyne η εταιρία εκπόνησε μια μελέτη εφικτότητας της επανδρωμένης προσσελήνωσης. Βρήκαν ότι η πιθανότητα επιτυχίας ήταν γύρω στο 0,0017 %. Με άλλα λόγια, δεν είχαν καμία ελπίδα να τα καταφέρουν". Ακόμα και το 1967, υπενθυμίζει ο Κέυσινγκ, τρεις αστροναύτες κάηκαν ζωντανοί δοκιμάζοντας το θαλαμίσκο Απόλλωνα. "Ομως το 1969 μπορέσαμε ξαφνικά και πραγματοποιήσαμε απανωτές επανδρωμένες πτήσεις με πλήρη επιτυχία. Ηταν κόντρα σε κάθε πιθανότητα".
Ομως ο Τζων Κέννεντυ ήταν πεπεισμένος ότι το εγχείρημα ήταν δυνατό να πραγματοποιηθεί. Το Μάιο του 1961 ανακοίνωσε ότι η αποστολή αστροναυτών στη Σελήνη θα ήταν η πρώτη προτεραιότητα των ΗΠΑ για την δεκαετία εκείνη. Και το κατόρθωμα αυτό θα ήταν κάτι που θα έκανε περήφανο κάθε Αμερικανό και θα ενέπνεε δέος σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Ετσι, όπως λέει ο Κέυσινγκ, η NASA σκηνοθέτησε την όλη προσπάθεια επαληθεύοντας το παλιό ρητό που λέει ότι σε περίοδο πολέμου -έστω και Ψυχρού- η αλήθεια είναι πάντα η πρώτη απώλεια.
Ομως γιατί η NASA σκηνοθέτησε τις προσσεληνώσεις, αφού θα μπορούσε απλώς να παραδεχτεί ότι το κατόρθωμα θα παρέμενε για πάντα στις σελίδες των βιβλίων επιστημονικής φαντασίας; Ο Κέυσινγκ έχει έτοιμη την απάντηση: "Ηθελαν να συνεχιστεί η ροή των κονδυλίων. Εργάστηκα στην αεροδιαστημική βιομηχανία για αρκετό διάστημα ώστε να καταλάβω ότι αυτός ήταν ο πρωταρχικός τους στόχος".
Οι"Ατράνταχτες αποδείξεις" και τρανταγμένα μυαλά
Το αυθόρμητο ερώτημα που έρχεται αμέσως στο μυαλό οποιουδήποτε διαβάσει τους ισχυρισμούς του Κέυσινγκ είναι το εξής: Ποιες αποδείξεις υπάρχουν για κάτι τέτοιο; Ο Κέυσινγκ υποδεικνύει αρκετά μυστηριώδη -κατά τη γνώμη του- σημεία που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Για παράδειγμα, λέει, γιατί δεν διακρίνονται τα άστρα σε πολλές από τις φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στη σεληνιακή επιφάνεια; Αφού δεν υπάρχει ατμόσφαιρα να διαχύσει το φως, τα άστρα δεν θα έπρεπε άραγε να είναι ευδιάκριτα στο μαύρο ουρανό; Και γιατί δεν υπάρχει κρατήρας κάτω από το ακροφύσιο του κινητήρα της προσσεληνωμένης σεληνακάτου, δεδομένου ότι ο τελευταίος είχε ισχύ 5.000 χιλιογράμμων; Πώς εξηγείται το περίεργο φαινόμενο στις φωτογραφίες των αστροναυτών, όπου όλα τα σημεία στις στολές τους είναι καλά φωτισμένα, παρά το γεγονός ότι η έλλειψη ατμόσφαιρας θα παρήγαγε κατάμαυρες και κοφτές σκιές; "Ολα αυτά αποδεικνύουν ότι επρόκειτο για μια απάτη χωρίς προηγούμενο", συμπεραίνει με στόμφο ο Κέυσινγκ.
Ομως τι γίνεται με τις ζωντανές τηλεοπτικές μεταδόσεις των αστροναυτών που βημάτιζαν στις σεληνιακές πεδιάδες, και τις οποίες παρακολούθησαν εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι; Οι πύραυλοι που εκτοξεύονταν από το ακρωτήριο Κανάβεραλ μπροστά σε χιλιάδες θεατές; Ο θαλαμίσκος με το πλήρωμα που προσθαλασσωνόταν στον Ειρηνικό; Ο μισός τόνος πετρωμάτων που διαμοίρασε η NASA σε αναρίθμητα επιστημονικά εργαστήρια; Οι χιλιάδες εργαζόμενοι στο διαστημικό πρόγραμμα, οι οποίοι κράτησαν ζηλότυπα επί πολλά χρόνια το φοβερό μυστικό;
Ο Κέυσινγκ δεν πτοείται από κάτι τέτοια μικροπράγματα. "Απλό", λέει με συγκατάβαση. "Οι πύραυλοι όντως εκτοξεύτηκαν με τους αστροναύτες, αλλά καθώς απομακρύνθηκαν από το οπτικό πεδίο, κατευθύνθηκαν προς την Ανταρκτική, όπου ο θαλαμίσκος αποσπάστηκε και ο πύραυλος συνετρίβη. Αργότερα, το πλήρωμα και ο θαλαμίσκος τοποθετήθηκαν σε ένα στρατιωτικό αεροπλάνο και εξαπολύθηκαν σε μεγάλο ύψος πάνω από τον Ειρηνικό ώστε να σκηνοθετηθεί η επιστροφή στη Γη. Τα σεληνιακά πετρώματα κατασκευάστηκαν στα εργαστήρια της NASA. Δεν υπήρχαν πολλοί εργαζόμενοι της NASA που ήξεραν όλη την αλήθεια αφού η επιχείρηση προχώρησε με τον καθένα να ξέρει μόνο όσα χρειαζόταν να ξέρει. Χρηματικές αμοιβές, προαγωγές ή συγκαλυμμένες απειλές σφράγισαν το στόμα όσων ήξεραν πολλά"...
Προφήτες, πιστοί και αιρέσεις
Ο αναγνώστης είναι ελεύθερος να πιστέψει τα παραπάνω -ή να γελάσει, ή να αγανακτήσει με αυτά. Ετσι κι αλλιώς θεωρίες αυτού του είδους είναι - ουσιαστικά- θρησκευτικά πιστεύω τα οποία δεν επιδέχονται απόδειξη με την επιστημονική έννοια του όρου. Από τη στιγμή που μια θρησκευτική πεποίθηση καθιερωθεί, αποκτά μια δική της αυτόνομη ύπαρξη, γίνεται ένας "παράξενος ελκυστής" που έλκει κάθε μορφής γεγονός και το προσαρμόζει στα δικά της μέτρα. Και φυσικά οποιοσδήποτε φέρνει αντιρρήσεις είναι "όργανο του Σατανά" (ή μέρος της συνομωσίας, διαλέγετε και παίρνετε).
Βέβαια, από κάθε θρησκεία (διάβαζε συνομωσιολογική θεωρία), είναι αναπόφευκτο να ξεπηδήσουν και αιρέσεις. Ετσι, ο Μπιλ Κέυσινγκ δεν είναι ο μοναδικός που πιστεύει ότι η NASA εξαπάτησε την ανθρωπότητα. Ο Ουίλλιαμ Μπράιαν δημοσίευσε το 1982 ένα βιβλίο με τίτλο Moongate (όπως δηλαδή Watergate). Μολονότι ο Μπράιαν παραδέχεται ότι ο Κέυσινγκ μπορεί να έχει δίκιο ισχυριζόμενος ότι οι Αμερικανοί δεν πήγαν ποτέ στη Σελήνη, πιστεύει ότι μπορεί να υπάρχει ένας ριζικά διαφορετικός λόγος για τα ανεξήγητα φαινόμενα στις προσσεληνώσεις. Μπορεί να πήγαμε, λέει, αλλά πήγαμε με τη βοήθεια μιας μυστικής αντιβαρυτικής συσκευής που η NASA δημιούργησε κοπιάροντας αντίστοιχους μηχανισμούς από συντριμμένα UFO. Εδώ η υπόθεση αρχίζει να μυρίζει έντονα Blue File, αλλά ο Μπράιαν, που έχει master's στην πυρηνική μηχανική, ισχυρίζεται ότι η βαρύτητα του Φεγγαριού είναι παρόμοια με εκείνη της Γης και συνεπώς διαθέτει ατμόσφαιρα. Το 232 σελίδων βιβλίο του διαθέτει παραρτήματα γεμάτα μαθηματικούς τύπους που "αποδεικνύουν" τη δική του άποψη περί σεληνιακής απάτης.
Το 1978 κυκλοφόρησε το βιβλίο Εναλλακτική Λύση 3 του Λέσλι Γουάτκινς το οποίο βασιζόταν στην ομώνυμη βρετανική τηλεοπτική σειρά ντοκυμονταίρ των Ντέηβιντ Αμπρόζ και Κρίστοφερ Μάιλς. Ούτε λίγο ούτε πολύ, το βιβλίο προσπαθούσε να αποδείξει ότι ΗΠΑ και ΕΣΣΔ είχαν αναμειχθεί σε μια τερατώδη συνομωσία εξαπάτησης του κοινού, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωση μερικών "εκλεκτών" σε βάσεις στη Σελήνη και στον Αρη, αφού ο επίγειος πολιτισμός ήταν καταδικασμένος. Φυσικά, οι αστροναύτες των αποστολών Απόλλων ήταν όλοι "μέσα στο κόλπο" και στη Σελήνη συνάντησαν εξωγήινους, διαστημόπλοια, και άλλα πράματα και θάματα. Η Σελήνη είχε κατακτηθεί (μυστικά βέβαια) από τη δεκαετία του 1950 και το πρόγραμμα Απόλλων δεν ήταν παρά στάχτη στα μάτια του κοινού.
Ο Ραλφ Ρενέ, ένας άλλος επιστήμονας και εφευρέτης (όπως αυτοαποκαλείται), ακολούθησε τη γραμμή του Κέυσινγκ και έγραψε όχι ένα αλλά δύο βιβλία (Was It Only a Paper Moon και Did NASA Moon America?) το 1994 στα οποία ισχυρίζεται, μεταξύ άλλων, ότι οι αστροναύτες θα έπρεπε να έχουν ψηθεί από τη ραδιενέργεια κατά τη διάρκεια του ταξιδιού -συνεπώς οι πτήσεις Απόλλων ήταν σκηνοθετημένες απάτες.
Το αξιοπερίεργο είναι ότι εκτός από τους "προφήτες" της σεληνιακής εξαπάτησης, υπάρχουν και κυριολεκτικά εκατομμύρια "πιστοί". Κατά τη διάρκεια των χρόνων που πέρασαν μετά τις αποστολές Απόλλων, τα γραμματοκιβώτια της NASA συνεχίζουν να κατακλύζονται από απίστευτους όγκους επιστολών απλών πολιτών (αλλά ακόμα και γερουσιαστών όπως οι Αλαν Κράνστον και Στρομ Θέρμοντ) που ζητούν να "μάθουν την αλήθεια". Μόλις ένα χρόνο μετά την πρώτη προσσελήνωση, ένα γκάλοπ που πραγματοποιήθηκε με βάση 1.700 Αμερικανούς πολίτες, περισσότερο από το 30 % των ερωτηθέντων έτρεφε κάποια καχυποψία για την αυθεντικότητα των πτήσεων προς τη Σελήνη. Ο αναλυτής και διαστημικός επιστήμονας Τζέημς Ομπεργκ εκτιμά ότι σήμερα ο πληθυσμός των "απίστων" Αμερικανών είναι 10-25 εκατομμύρια.
Ο Ομπεργκ εργάζεται στη Rockwell ως μηχανικός στις επιχειρήσεις του διαστημικού λεωφορείου. Είναι επίσης πολυγραφότατος συγγραφέας πάνω σε όλες τις πτυχές του διαστημικού προγράμματος, και ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το "διαστημικό φολκλόρ". "Οι μύθοι έχουν την τάση να ανθίζουν στο γόνιμο έδαφος της επιστημονικής ανακάλυψης", λέει. "Από αυτή την άποψη, όλες οι εποχές των εξερευνήσεων είναι ίδιες μεταξύ τους -από την εποχή των Φοινίκων και του Ιάσωνα και από τους Αργοναύτες μέχρι τον Μάρκο Πόλο, από τις γοργόνες και τους μονόποδους και όλα τα μυθολογικά όντα που καραδοκούσαν στις άγνωστες περιοχές. Μου φαίνεται απολύτως φυσικό να υπάρχει αυτή η χαρακτηριστική αντίδραση άρνησης προς τη σεληνιακή εξερεύνηση. Δεν εκπλήσσομαι καθόλου που υπάρχουν όλες αυτές οι ιστορίες ή οι ερμηνείες. Στην πραγματικότητα εκπλήσσομαι που δεν είναι ακόμα περισσότερο διαδεδομένες".
Οι πιστοί στις συνωμοσιολογικές θεωρίες δεν είναι ίδιον των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Ομπεργκ, οι Κουβανοί μαθητές διδάσκονται επίσημα στο σχολείο ότι η διαστημική τεχνολογία των Γιάνκηδων απέτυχε παταγωδώς και η NASA κατάφερε να σκηνοθετήσει τις προσσεληνώσεις ρίχνοντας στάχτη στα μάτια του κόσμου. Επίσης ορισμένοι οπαδοί του New Age αμφισβητούν το πρόγραμμα Απόλλων, καθώς επίσης και οι Χάρε Κρίσνα, οι φονταμενταλιστές Μουσουλμάνοι και ορισμένες εκκεντρικές Χριστιανικές αιρέσεις, καθώς επίσης και τα μέλη της Εταιρίας της Επίπεδης Γης οι οποίοι παρομοιάζουν την ανέγερση εξεδρών εκτόξευσης με την ανοικοδόμηση του Πύργου της Βαβέλ. Και πάει λέγοντας...
Ο ίδιος ο Ομπεργκ δεν αποθαρρύνεται από την εκκεντρικότητα τέτοιων πεποιθήσεων. "Σέβομαι την αφοσίωση αυτών των ανθρώπων", λέει. "Ενας από τους λόγους που με συναρπάζουν οι απόψεις τους είναι επειδή υπενθυμίζουν συνεχώς το ότι δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι με την παραδοσιακή ερμηνεία των γεγονότων -μολονότι αυτές οι ερμηνείες είναι σχεδόν πάντα ορθές. Προσδιορίζουμε την υγεία εξετάζοντας παθολογικές περιπτώσεις, κι εγώ προσπαθώ να προσδιορίσω την λογική σκέψη εξετάζοντας περιπτώσεις εκτός των ορίων".
"Αιγόκερως 1" και 007
Ο Ομπεργκ μπορεί να είναι διπλωμάτης και ευγενικός. Πάντως είναι γεγονός πως αν η NASA σκηνοθέτησε όντως τις προσσεληνώσεις, διάλεξε την πλέον κατάλληλη στιγμή. Η δημοτικότητα της μικρής οθόνης εξασφάλισε το γεγονός πως ό,τι έδειχνε η τηλεόραση θεωρείτο πλέον ως αληθινό. Η μαγεία των δορυφορικών τηλεπικοινωνιών, που εκείνη την εποχή βρισκόταν στα πρώτα της βήματα, γοήτεψε το κοινό που παρακολουθούσε τις οθόνες του ζωντανά, σκηνές από έναν άλλο κόσμο. Στη δεκαετία του 1960 οι διαστημικές πτήσεις, οι αστροναύτες και οι πύραυλοι ήταν πολύ "της μόδας" (με τον ίδιο τρόπο που σήμερα είναι πολύ της μόδας οι παρανοϊκές θεωρίες περί παγκόσμιων συνωμοσιών).
Ας μην ξεχνάμε ότι το Γουώτεργκεητ δεν είχε ακόμα συγκλονίσει τις ΗΠΑ και ότι ο αμερικανικός λαός εμπιστευόταν ακόμα τους ηγέτες του. "Η καχυποψία προς την εξουσία παίζει σημαντικό ρόλο στην όλη ιστορία", λέει ο Φρεντ Φέντλερ, συγγραφέας του Media Hoaxes (1989) και καθηγητής δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Φλόριντα. "Μετά το Βιετνάμ και το Γουώτεργκεητ, το κοινό έγινε πολύ λιγότερο εύπιστο και δεν έπαιζε πια ρόλο τί έλεγε η κυβέρνηση. Η άμεση αντίδραση ήταν η καχυποψία και μερικές φορές η αυτόματη υιοθέτηση της αντίθετης άποψης".
Το 1978, προβλήθηκε η ταινία Capricorn One, του Πήτερ Χάυαμς, η οποία έχει ως αντικείμενο τη σκηνοθεσία μιας επανδρωμένης πτήσης προς τον Αρη. Η πτήση δεν πραγματοποιείται ποτέ, το κοινό εξαπατείται, και οι τρεις αστροναύτες (στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και ο περιβόητος Ο-Τζέι Σίμσον, όταν έκανε καριέρα στο Χόλυγουντ) κόβουν βόλτες στα ειδικά διαμορφωμένα πλατώ ενός κινηματογραφικού στούντιο. Οταν ο (άδειος) θαλαμίσκος επανόδου καίγεται στην ατμόσφαιρα από λάθος, οι αστροναύτες συνειδητοποιούν ότι θα δολοφονηθούν για να μην διαρρεύσει η ιστορία. Τελικά μόνο ένας αστροναύτης (Τζέημς Μπρόλιν) γλιτώνει και καταφέρνει -έστω και κυνηγημένος από φονιάδες της CIA- να αποκαλύψει την φοβερή απάτη.
Αναμφισβήτητα η ταινία λειτούργησε ως μοχλός που έκανε όλες τις σχετικές θεωρίες να γίνουν ευρύτερα γνωστές και να υιοθετηθούν από μεγάλη μερίδα του κοινού. Ο Πητερ Χάυαμς δηλώνει πως γύρισε το φιλμ "για ψυχαγωγία" κι όχι επειδή ήθελε να κάνει την δική του αναφορά στις φήμες για την απάτη της NASA. "Είχα την επίγνωση", λέει, "ότι υπήρχαν άνθρωποι που πίστευαν ότι δεν πήγαμε ποτέ στη Σελήνη, αλλά δεν διάβασα ποτέ τα βιβλία τους, ούτε τους συμβουλεύτηκα. Και ειλικρινά πιστεύω ότι η όλη θεωρία τους είναι γελοιωδέστατη".
Ομως η θεωρία της σεληνιακής απάτης γοήτευσε και άλλους σκηνοθέτες. Στην ταινία "Τα Διαμάντια είναι Παντοτινά" (1971), ο Τζέημς Μποντ (Σων Κόννερυ) μπαίνει τυχαία σε ένα κινηματογραφικό στούντιο στη Νεβάδα όπου υπάρχει ένα σεληνιακό τοπίο, βράχοι, σεληνάκατος και αστροναύτες που κινούνται αργά και αδέξια, μιμούμενοι τις κινήσεις σε μειωμένη βαρύτητα. Ομως ο ατρόμητος 007 σκαρφαλώνει στη σεληνάκατο και ξεφεύγει από τους διώκτες του. Μια άλλη αναφορά υπάρχει στην ταινία "Οι Κοριοί" (1992), όπου ο Νταν 'Αϋκροϋντ, που υποδύεται ένα "τεχνοφρικιό", οπαδό των συνομοσιολογικών θεωριών δηλώνει ότι χρησιμοποιεί "ένα μικρόφωνο XLT71, παρόμοιο με εκείνο που χρησιμοποίησε η NASA για να σκηνοθετήσει τις προσσεληνώσεις".
Αποτελούν αποδείξεις οι φωτογραφίες;
Στη δεκαετία του 1990, το θέμα της "σκηνοθετημένης προσσελήνωσης" επανήλθε στο προσκήνιο. Ηταν η κατάλληλη εποχή. Κάθε λογής συνωμοσιολογικές θεωρίες γνώριζαν την αποθέωση. Ενα ακόμα λιθαράκι στο οικοδόμημα ήρθε να προστεθεί με τη δημοσίευση ενός φωτογραφικού άρθρου του Ντέηβιντ Πέρσυ στο τεύχος Ιανουαρίου 1997 του περιοδικού Fortean Times Ο Πέρσυ, χρησιμοποιώντας όλες σχεδόν τις "κλασικές" φωτογραφίες από τις προσσεληνώσεις -και ιδιαίτερα εκείνες του Απόλλωνα 11- "αποδεικνύει" ότι η NASA είτε δεν έστειλε ποτέ ανθρώπους στη Σελήνη, είτε τους έστειλε, αλλά οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν σε ειδικά στούντιο, προκειμένου να είναι τεχνικά άψογες. Ο Πέρσυ -όπως και ο Κέυσινγκ- εντοπίζει το γεγονός ότι οι σκιερές περιοχές της σεληνακάτου και των διαστημικών στολών των αστροναυτών είναι ουσιαστικά φωτισμένες, παρά την απουσία ατμόσφαιρας. Επίσης εντοπίζει το ότι σε πολλές φωτογραφίες υπάρχουν σκιές με διαφορετικό προσανατολισμό και τονίζει ότι οι φωτογραφίες παραείναι καλοτραβηγμένες δεδομένου ότι τραβήχτηκαν από αστροναύτες που δεν ήταν επαγγελματίες φωτογράφοι.
Το φωτογραφικό άρθρο του Πέρσυ ξεσήκωσε μια θύελλα διαμαρτυριών από αναγνώστες του περιοδικού οι οποίοι πλημμύρισαν τα γραφεία των Fortean Times με γράμματα στα οποία χαρακτήριζαν τους ισχυρισμούς του Πέρσυ ως "απόλυτες ηλιθιότητες" (ο ευγενικότερος χαρακτηρισμός).
Δυστυχώς για τους επίδοξους συνωμοσιολόγους, το φαινόμενο του φωτισμού των σκιερών περιοχών εξηγείται από την πολλαπλή ανάκλαση του ηλιακού φωτός στο σεληνιακό έδαφος και την ύπαρξη της Γης στον ουρανό, η οποία είναι 68,4 φορές λαμπρότερη από την πανσέληνο. Η ανυπαρξία κρατήρα κάτω από τον κινητήρα της σεληνακάτου εξηγείται ως εξής: κατ' αρχάς ο κινητήρας ήταν μεν ισχυρότατος, αλλά λειτουργούσε σε πλήρη ισχύ σε μεγάλο ύψος πάνω από τη Σελήνη. Επίσης, η περιοχή προσεδάφισης επιλέχθηκε έτσι ώστε να διαθέτει σκληρό έδαφος για λόγους ασφαλείας. Τέλος, το σεληνιακό έδαφος αποδείχθηκε πως ήταν εξαιρετικά ανθεκτικό στην πίεση -όπως φάνηκε από τις προσπάθειες των αστροναυτών να σκάψουν σε κάποιο βάθος.
Ο Πέρσυ αναφέρεται επίσης στο γεγονός ότι οι φωτογραφίες στη Σελήνη είναι υπερβολικά τέλειες αν και τραβήχτηκαν από ερασιτέχνες και ότι τα φιλμ θα έπρεπε να έχουν καταστραφεί από τη θερμότητα και τη ραδιενέργεια. Ομως φαίνεται να ξεχνά ότι οι αστροναύτες είχαν εκπαιδευτεί σκληρά στο χειρισμό της κάμερας Hasselblad 500 EL/70 ειδικά για τέτοιες περιπτώσεις. Και βέβαια, η NASA δεν θα μπορούσε να αφήσει κυριολεκτικά στην τύχη το θέμα της ιστορικής φωτογράφησης ενός άλλου κόσμου. "Θα πρέπει να τράβηξα κάπου οχτώ δισεκατομμύρια φωτογραφίες με θέμα αεροσκάφη Τ-38 να πετούν σε σχηματισμό", θυμάται ο Τσαρλς Κόνραντ, αστροναύτης του Απόλλωνα 12, αναφερόμενος στην εκπαίδευσή του. Επίσης το φιλμ δεν ήταν δυνατόν να μαλακώσει ή να καταστραφεί στις συνθήκες της σεληνιακής επιφάνειας. Η έλλειψη ατμόσφαιρας αποτελούσε το καλύτερο μονωτικό υλικό. Τέλος, το θέμα της ακτινοβολίας είχε μελετηθεί εκτενώς από μη επανδρωμένες αποστολές τόσο αμερικανικές όσο και σοβιετικές και υπήρχαν αρκετά στοιχεία που επέτρεπαν να πραγματοποιηθεί φωτογράφιση χωρίς προβλήματα.
Η θεωρία του Πέρσυ και των ομολόγων του, είναι κλασικά παραδείγματα λανθασμένης σκέψης. Γιατί να ληφθούν υπ' όψη μόνο οι φωτογραφικές αποδείξεις των προσσεληνώσεων και να μην εξεταστούν οι πακτωλοί των στοιχείων και των άλλων αποδείξεων; Πώς οι "σκοτεινές δυνάμεις" που κρύβονται πίσω από τη συνομωσία, κατάφεραν να δημιουργήσουν τα πλάνα του σεληνιακού οχήματος (ρόβερ) που "σκαμπανεβάζει" προχωρώντας στη σεληνιακή επιφάνεια στο ένα έκτο της βαρύτητας, καθώς επίσης και το σύννεφο σκόνης που σηκώνεται πίσω του -και το οποίο πέφτει αμέσως χωρίς καθυστέρηση, αποδεικνύοντας ότι υπάρχει έλλειψη ατμόσφαιρας; Αλλωστε η κάμερα που ήταν τοποθετημένη στο παράθυρο της σεληνακάτου κατά την αποσελήνωση, αποθανάτισε το σεληνιακό τοπίο -και την αμερικανική σημαία- να σαρώνεται από το ρεύμα των καυσαερίων του κινητήρα ανόδου.
Εξ άλλου υπάρχουν και άπειρα άλλα αποδεικτικά στοιχεία, όπως τα συλλεχθέντα πετρώματα, τα στοιχεία από τα επιστημονικά όργανα και η ύπαρξη των ανακλαστήρων λέηζερ που αφέθηκαν στη Σελήνη -και οι οποίοι χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα για την λεπτομερή καταμέτρηση της απόστασης Γης-Σελήνης. Τα δεδομένα από τα σεισμόμετρα και τα άλλα επιστημονικά όργανα στη Σελήνη κυκλοφορούν ευρέως στην επιστημονική κοινότητα εδώ και περισσότερα από είκοσι χρόνια και κανείς δεν σκέφτηκε να αμφισβητήσει την εγκυρότητά τους. Αλλωστε, η προσσελήνωση παρακολουθήθηκε και από ραδιοερασιτέχνες. Μήπως ήταν και οι τελευταίοι στο κόλπο;
Αλλά, τέλος πάντων, ας συνεχίσουμε να είμαστε ξεροκέφαλοι και ας υποθέσουμε ότι τελικά οι προσσεληνώσεις σκηνοθετήθηκαν. Ομως έτσι γεννιέται ένα άλλο ερώτημα: άραγε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 υπήρχε η τεχνολογικη δυνατότητα σκηνοθέτησης των προσσεληνώσεων σε κινηματογραφικό στούντιο; Αραγε τα ειδικά εφέ ήταν αρκετά εξελιγμένα εκείνη την εποχή ώστε να ξεγελάσουν ακόμα και το μάτι των ειδικών; Ας δούμε τί λένε μερικοί "εξπέρ".
Η προσομοίωση της μειωμένης σεληνιακής βαρύτητας θα μπορούσε να γίνει με τη βοήθεια υδραυλικών γερανών, συρματόσχοινων, ή με το φιλμάρισμα σκηνών κάτω από το νερό, λέει ο Ντένις Μιούρεν, που έχει κερδίσει αρκετά Οσκαρ ειδικών εφφέ. Ο Μιούρεν είναι επικεφαλής της ομάδας των ειδικών οπτικών εφέ, και δημιουργός των εκπληκτικών σκηνών στο Jurassic Park, στο Terminator 2, στις ταινίες του Star Wars και του Abyss. "H προσομοίωση της προσσελήνωσης θα έμοιαζε τέλεια στο 99,9 % του κοινού. Ομως το θέμα είναι ότι δεν επρόκειτο να έμοιαζε με αυτό που είδαμε στις τηλεοπτικές οθόνες. Πάντα ήμουν σε θέση να γνωρίζω τί ήταν ψεύτικο και τί πραγματικό, κι οι προσσεληνώσεις ήταν απολύτως αληθινές. Δείτε ταινίες όπως το "2001", το "Destination Moon" ή το "Capricorn One", ή κάποια άλλη διαστημική ταινία. Ολα είναι "λάθος". Η Σελήνη δεν έμοιαζε με τα πλάνα των ταινιών αυτών. Οι πραγματικές εικόνες από την επιφάνεια του Φεγγαριού έχουν μια ιδιαίτερη χροιά, που οφείλεται στον τρόπο που το ηλιακό φως ανακλάται στην κάμερα -μια χροιά που είναι κυριολεκτικά απόκοσμη. Κανείς δεν είναι σε θέση να το αναπαραστήσει αυτό. Κι αυτό δεν έχει να κάνει με προοδευμένη τεχνολογία, ή εφέ από κομπιούτερ. Τα τελευταία υπάρχουν. Αλλά αναφέρομαι στην αισθητική του πράγματος".
Φυσικά ο Μπιλ Κέησινγκ δεν χάνει το κουράγιο του, και ως κάτοχος της Απόλυτης Αλήθειας δηλώνει. "Μάλλον ο Μιούρεν είναι κι αυτός μέσα στο κόλπο. Ολα είναι πιθανά. Το ενενήντα τοις εκατό του αμερικανικού πληθυσμού δεν έχει ιδέα του τί συμβαίνει στην ίδια του τη χώρα. Θέλω να είμαι αυτός που θα τους το πω -ή τουλάχιστον ένα μέρος του". (Το κακό είναι ότι πολλοί θα τον ακούσουν και θα τον πιστέψουν)
Καλώς ήλθες παράνοια!
Δεν υπάρχει η παραμικρότερη υπόνοια για ύπαρξη συνομωσίας στα απομνημονεύματα ή τα βιβλία κανενός ανθρώπου που αναμείχθηκε στο διαστημικό πρόγραμμα -είτε αστροναύτης ήταν αυτός, είτε στέλεχος της NASA, είτε σύμβουλος ή επιστήμονας. Αλλωστε, ούτε έχει παρατηρηθεί κάτι παρόμοιο στα ανάλογα αρχεία των εχθρών της Αμερικής στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου -οι οποίοι φυσικά δεν θα άφηναν να πάει χαμένη η ευκαιρία να αποκαλύψουν τυχόν συνομωσία ή απάτη. Η σφαιρική εξέταση της υπόθεσης μας βοηθά περισσότερο όχι τόσο στο να αντικρούσουμε τους οπαδούς της θεωρίας της εξαπάτησης, αλλά στο να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος της παράνοιας αυτών των οπαδών. Το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης των ΗΠΑ πιστεύει ότι η NASA προτίμησε να σκαρώσει μια ιστορία συγκάλυψης αντί να προσπαθήσει να επιλύσει τις δυσκολίες ενός ταξιδιού στη Σελήνη, λέει πολλά για την μαζική ψυχολογία. Αναλογικά, θα μπορούσαμε να προτείνουμε ότι οι θεωρίες για ανάμειξη εξωγήινων στην κατασκευή των μεγάλων πυραμίδων της Αιγύπτου, άρχισαν να διατυπώνονται μόλις μια γενιά μετά την περάτωση της κατασκευής τους!
Σε τελική ανάλυση, ας δούμε το θέμα ακόμα πιο γενικά: είναι δυνατόν μια τόσο μεγάλου μεγέθους απάτη, στην οποία συμμετείχαν χιλιάδες άτομα σε ποικίλες θέσεις, δεκάδες αστροναύτες και εκατοντάδες επιστήμονες, να σκηνοθετήθηκε χωρίς ατέλειες και να έγινε εφικτό να παραμείνει κρυφή επί τρεις δεκαετίες; Οποιος απαντήσει καταφατικά, θα πρέπει να αμφισβητήσει με τη σειρά του, την Απόβαση της Νορμανδίας, την σόλο πτήση του Λίντμπεργκ πάνω από τον Ατλαντικό, ή τη ναυμαχία του Ναυαρίνου...
Ο Κέυσινγκ βέβαια δεν χαρίζει κάστανα. Πρόσφατα έκανε μήνυση στον κυβερνήτη του Απόλλωνα 13 Τζιμ Λόβελ, ο οποίος τον αποκάλεσε "παλαβό" σε μια συνέντευξή του. "Με λίγη τύχη", καταλήγει ο Κέυσινγκ, "η αλήθεια θα λάμψει".
Αυτό το τελευταίο θυμίζει το "The truth is out there", το θρυλικό motto των X-Files. Μιας αλήθειας όμως που έχει θρησκευτική χροιά και δεν έχει πολλή σχέση με το αποτέλεσμα μιας έρευνας βασισμένης στη λογική. Σήμερα η καχυποψία έχει εξαπλωθεί σε παγκόσμια κλίμακα και σήμερα δύσκολα μπορούμε να αναφέρουμε κάποια κινηματογραφική ταινία στην οποία μια κρατική υπηρεσία αναπαρίσταται σαν μια ομάδα από ικανούς και τίμιους ανθρώπους που εργάζονται για το καλό της πατρίδας τους. Αντίθετα, κάθε τέτοια υπηρεσία είναι συνήθως μια ομάδα από μοχθηρούς, κακούς και αντιπαθητικούς τύπους που καταδιώκουν τον βασικό ήρωα (ή ηρωίδα) ο οποίος προσπαθεί να αποκαλύψει την αλήθεια (την οποία κατά περίεργο τρόπο γνωρίζει μόνο αυτός). Τηλεοπτικές σειρές όπως X-Files, Blue File και Dark Skies προπαγανδίζουν απροκάλυπτα την παράνοια με συνθήματα του στυλ "Μην εμπιστεύεστε κανέναν", ή "Η ιστορία είναι ψέμα". Και φυσικά, όποιος τολμήσει να προβάλλει το αντίθετο επιχείρημα στο χείμαρρο των παρανοϊκών συνομωσιολογικών ισχυρισμών, "αποστομώνεται" με το αντεπιχείρημα: "Εσύ το αποκλείεις αυτό;". Οχι βέβαια. Οπως δεν μπορώ να αποκλείσω την πιθανότητα ο διευθυντής σύνταξης της "Πτήσης" να είναι μεταμφιεσμένος εξωγήινος από τον Αλγκόλ...
Στη δεκαετία του 1950, το Χόλυγουντ παρήγαγε πλήθη ταινιών με κακούς εξωγήινους που έρχονταν στη Γη (συνήθως καμουφλαρισμένοι σαν κανονικοί άνθρωποι) για να υποδουλώσουν τον πληθυσμό ή να καταστρέψουν. Πολλές φορές οι ήρωες έπρεπε να αγωνιστούν εναντίον της γενικής απάθειας για να αποδείξουν τους ισχυρισμούς τους (στο τέλος βέβαια έσωζαν τη Γη). Φυσικά η "εξωγήινη απειλή" της εποχής του 1950 ήταν δικαιολογημένη αφού στον πραγματικό κόσμο, η "ερυθρά απειλή" των Σοβιετικών ήταν ο ανομολόγητος φόβος του αμερικανικού πληθυσμού.
Ομως σήμερα, αρκετά χρόνια μετά την κατάρρευση του "αντίπαλου δέους", το Χόλυγουντ άρχισε να παράγει και πάλι ταινίες με "κακούς εξωγήινους", πολλές φορές πιστά remake ταινιών του 1950. Κατά τη γνώμη μου, το γεγονός ότι οι ταινίες αυτές "σπάνε" τα ταμεία αποτελεί ένδειξη σοβαρού ψυχωτικού συμπτώματος ολόκληρης της ανθρωπότητας. Μιας ανθρωπότητας που έχει αρχίσει να φοβάται την ίδια της τη σκιά, μιας ανθρωπότητας που βλέπει απειλές εκεί που δεν υπάρχουν, μιας ανθρωπότητας που αποτελείται από πανικόβλητα όντα που τρέμουν τη χοληστερίνη, το κάπνισμα, τις υπεριώδεις ακτίνες, τους κομήτες, τα "καρκινογόνα", τον πληθωρισμό, τους ιούς, τους μετανάστες και τις συνωμοσίες. Μιας ανθρωπότητας που βλέπει πλέον το διαστημικό ταξίδι σαν κάτι κατάλληλο μόνο για προγράμματα virtual reality. Μιας ανθρωπότητας που κρύβεται βαθύτερα στο καβούκι της αναζητώντας περισσότερη ασφάλεια, περισσότερους νόμους, περισσότερους σηματοδότες, πιο ανώδυνους αερόσακους κλπ. Καλώς ήλθατε στον παρανοϊκό κόσμο του 21ου αιώνα, ένα κόσμο όπου το άνοιγμα νέων συνόρων αποτελεί θανάσιμο αμάρτημα...
ΠΗΓΕΣ
* Bob Rickard. Did NASA Moon the World? Fortean Times, #97, April 1997.
* Percy David. The Dark Side of Moon Landings, Fortean Times, #94, January 1997.
* William Bryant. Moongate, 1982
* Leslie Watkins. Alternative 3, 1979