Όταν οι υποσχέσεις των «ουφοναυτών» ανακατεύονται με τα μυθιστορήματα του Ιούλιου Βερν, το «ελληνοχριστιανικόν ιδεώδες» και το χουντικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, όλα είναι πιθανά…
Αναδιφώντας την πλούσια και δαιδαλώδη ιστορία του φαινομένου των Άγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενων Αντικειμένων (ΑΤΙΑ) μπορεί να βρει κανείς πολλά ενδιαφέροντα, χαμένα στις ομίχλες του χρόνου.
Αντίθετα με αυτό που πιστεύουν πολλοί σήμερα, η σύγχρονη ιστορία των ΑΤΙΑ δεν ξεκίνησε με την περίφημη υπόθεση Ρόσγουελλ το 1947. Ούτε καν με την περίφημη θέαση του Κέννεθ Άρνολντ, λίγες μέρες πιο πριν. Όμως το πρόβλημα της περιοδολόγησης της ιστορίας (ακόμα και αυτής των ΑΤΙΑ) είναι γενικότερο. Το φαινόμενο των ΑΤΙΑ αποτελεί ένα «συνεχές». Οποιοσδήποτε διαχωρισμός είναι ανθρωποποίητος –και αναπόφευκτος βέβαια, προκειμένου να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε.
Το φαινόμενο των ΑΤΙΑ παρουσιάζει μια συγκεκριμένη εξέλιξη. Ουσιαστικά, προσαρμοζόταν στα πιστεύω και τις δοξασίες κάθε εποχής, προκειμένου να περνούσε (σχετικά) απαρατήρητο -όπως κάθε Οριακό Φαινόμενο (ΟΦ) που σέβεται τον εαυτό του βεβαίως. Έτσι, η εμετικά τυποποιημένη εικόνα του υδροκέφαλου κοντοπίθαρου «εξωγήινου» με τα τεράστια κατάμαυρα μάτια και τα αραχνοειδή μέλη που απαγάγει άτυχους ανθρώπους και τους υποβάλλει σε «ιατρικές εξετάσεις» είναι μεροληπτική, παροντιστική, ανεπαρκής –και βεβαίως λειτουργεί ως θαυμάσια «μεταμφίεση», χάρη στην οποία Οριακά Φαινόμενα άλλων εποχών απορρίπτονται ή αγνοούνται.
Την περίοδο 1896-97 ένα κύμα ΑΤΙΑ ξέσπασε στη Βόρεια Αμερική. Τα ΑΤΙΑ είχαν τη μορφή πηδαλιουχούμενων αεροπλοίων (αεροστάτων με αυτονομία κίνησης) τα οποία εκείνη την εποχή δεν θα μπορούσαν να είναι τίποτα άλλο παρά δημιουργήματα «άγνωστης ταυτότητας εφευρετών». Η αρχή έγινε το Νοέμβριο του 1896 όταν εκατοντάδες άτομα στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας είδαν ένα αερόπλοιο εξοπλισμένο με ισχυρούς προβολείς, να κινείται κόντρα στον άνεμο. Κάμποσες ώρες αργότερα υπήρξαν περαιτέρω θεάσεις στην Σάντα Ρόζα και το Σακραμέντο. Τους επόμενους μήνες ξέσπασε το μεγάλο κύμα. Οι εφημερίδες της εποχής φιλοξενούσαν ρεπορτάζ για θεάσεις αεροπλοίων που αλώνιζαν τους ουρανούς. Υπόψη ότι την εποχή εκείνη το πηδαλιουχούμενο αερόπλοιο ήταν τεχνολογία του μέλλοντος –συνεπώς δεν μπορούσε να είναι κάτι άλλο, παρά «μυστική εφεύρεση». Λες και το φαινόμενο ήθελε να επιβεβαιώσει τη θεωρία αυτή, υπήρξαν περιστατικά με προσγειώσεις σχετικών αεροπλοίων, από τα οποία αποβιβάστηκαν άνθρωποι σαν και εσάς και μένα οι οποίοι πολλές φορές συνομίλησαν με τους έκπληκτους μάρτυρες. Υπήρξαν βεβαίως και πολλές περιπτώσεις απάτης –συνήθως εκ μέρους των δημοσιογράφων- αλλά το κύμα του 1896-97 έχει έναν ανεξήγητο και σκληρό πυρήνα αυθεντικού αινίγματος.
Την 21η Απριλίου 1897 στο Ρόκλαντ του Τέξας, ο Τζων Μπάρκλεϋ ξύπνησε μεσ’ τα μαύρα μεσάνυχτα από το γάβγισμα των σκυλιών του. Άκουσε ένα «υψίσυχνο βουητό» απέξω. Έχοντας διαβάσει σχετικά στις εφημερίδες για τα μυστηριώδη αερόπλοια, άρπαξε το τουφέκι του σαν γνήσιος Τεξανός και βγήκε έξω. Και φυσικά, προς μεγάλη του έκπληξη, ένα τέτοιο αερόπλοιο προσγειωνόταν στο χωράφι του. Όπως δήλωσε στην Houston Post την επόμενη μέρα: «ήταν ένα περίεργο σώμα, μακρουλό, με φτερά και πλαϊνά προσαρτήματα ποικίλων μεγεθών και σχημάτων». Το παράξενο σκάφος διέθετε επίσης λαμπερά φώτα, «πολύ λαμπρότερα από ηλεκτρικά». Ο Μπάρκλεϋ πλησίασε το σκάφος και τα φώτα έσβησαν. Ωστόσο η νύχτα ήταν αρκετά φωτεινή ώστε να διακρίνει καλά το σκάφος. Ξαφνικά ένας άντρας εμφανίστηκε φαινομενικά από το πουθενά μπροστά του και του είπε να κατεβάσει το όπλο του, επειδή ο ίδιος ερχόταν εν ειρήνη. Ο Μπάρκλεϋ το κατέβασε και μετά ρώτησε τον παράξενο τύπο πώς τον έλεγαν.
«Δεν έχει σημασία το όνομά μου», απάντησε ο άλλος. «Ας πούμε ότι με λένε Σμιθ». Ο «Σμιθ» έβγαλε ένα χαρτονόμισμα των 10 δολαρίων και ζήτησε από τον Μπάρκλεϋ να του αγοράσει λιπαντικό έλαιο, δυο καλέμια και λίγη γαλαζόπετρα και μάλιστα να κρατήσει και τα ρέστα ως ανταμοιβή για την εξυπηρέτηση (!). Δέκα δολάρια του 1897 αντιστοιχούν με πάνω από 250 σημερινά δολάρια.
Ο Μπάρκλεϋ ζήτησε να μπει και να δει το σκάφος, αλλά ο «Σμιθ» του απάντησε αρνητικά. «Δεν μπορούμε να σε αφήσουμε να πλησιάσεις περισσότερο». Κατόπιν του ξαναζήτησε αυτά τα περίεργα «ψώνια», τον ευχαρίστησε για την καλοσύνη του και του υποσχέθηκε ότι κάποια μέρα θα ξαναερχόταν να τον πάρει μια βόλτα με το σκάφος.
Πού να έτρεχε για ψώνια ο παραξενεμένος Τεξανός μεσ’ τη μαύρη νύχτα; Έτσι έψαξε στην αποθήκη του και του έφερε λάδι και καλέμια, αλλά όχι γαλαζόπετρα κι επειδή δεν είχε ρέστα, έδωσε πίσω το χαρτονόμισμα. Ο αεροναύτης αρνήθηκε και του είπε να το κρατήσει. Και το θέατρο του παραλόγου ολοκληρώθηκε όταν ο Μπάρκλεϋ ρώτησε τον χουβαρντά αεροναύτη από πού ερχόταν και πού θα πήγαινε όταν έφευγε με το αερόπλοιο.
«Από πουθενά. Αλλά θα είμαστε στην Ελλάδα μεθαύριο».
Προτού αρχίσετε να νιώθετε εθνικώς υπερήφανοι, ας δούμε μερικές λεπτομέρειες ακόμα. Όνειρο ανοιξιάτικης νύχτας η περιγραφή του Μπάρκλεϋ; Μπα, όχι. Λίγες μέρες αργότερα, η Houston Post ανέφερε πως ένας Φρανκ Νίκολς από το Τζόσεραντ του Τέξας (καμιά 150αριά χιλιόμετρα από την τοποθεσία της επαφής του Μπάρκλεϋ, ξύπνησε νωρίς τα ξημερώματα της 22ης Απριλίου από έναν «μηχανικό θόρυβο» και κοίταξε έξω για να δει ένα αερόπλοιο να προσγειώνεται στο χωράφι του. Πήγε προς τα εκεί όταν τον σταμάτησαν δυο άντρες που βαστούσαν κάτι που έμοιαζε με «κουβάδες» και του ζήτησαν να πάρουν νερό από το πηγάδι του. Ο Νίκολς που, σαν τον Μπάρκλεϋ, θεωρείτο σοβαρό και αξιόπιστο μέλος της κοινότητάς του, τους άφησε αλλά –σε αντίθεση με τον Μπάρκλεϋ- του επετράπη να μπει στο αερόπλοιο και να μιλήσει με το πλήρωμα που περιέγραψε ως «κοντούς και μελαψούς». Το πλήρωμα του εξήγησε πώς λειτουργούσε το σκάφος, αλλά σύμφωνα με τη δήλωσή του στην εφημερίδα «ήταν πολύ περίπλοκο για να το συγκρατήσει στη μνήμη του». Αυτό που συγκράτησε ήταν πως τα αερόπλοια λειτουργούσαν με «καλά συμπυκνωμένο ηλεκτρισμό» (!) και ότι «πέντε από αυτά είχαν κατασκευαστεί στην Αϊόβα χάρη σε ένα νεοανακαλυφθέν υλικό».
Το «Σμιθ» δεν είναι δα και κανένα ασυνήθιστο επώνυμο. Είναι σαν να σε λένε «Παπαδόπουλο» στην Ελλάδα. Ο ερευνητής Τζων Κηλ είχε εντοπίσει πως τέτοια συνηθισμένα και κοινότοπα ονόματα συναντώνται συχνά σε πιο σύγχρονες αναφορές για ΑΤΙΑ. Λέει επίσης: «Το 1897 [οι πιλότοι των αεροπλοίων] συχνά ισχυρίζονταν ότι έρχονταν από γνωστά χωριά και πόλεις και ήταν σε θέση ακόμα και να κατονομάσουν ευυπόληπτους πολίτες αυτών των τοποθεσιών. Όμως όταν οι δημοσιογράφοι το τσέκαραν, δεν μπορούσαν να βρουν κανένα ίχνος των επισκεπτών, ενώ οι κατονομασθέντες ευυπόληπτοι πολίτες αρνούνταν ότι γνώριζαν άτομα με τέτοιο όνομα». (John Jeel, The Mothman Prophecies).
Κλασική τεχνική καμουφλάζ, για όποιον είναι εξοικειωμένος με τη φιλολογία των ΑΤΙΑ και των «εξωγήινων». Μια επιπλέον διάσταση του καμουφλάζ ήταν ότι στην πραγματικότητα ένας εφευρέτης ονόματι Τσαρλς Άμποτ Σμιθ είχε κατοχυρώσει πατέντα για αερόπλοιο (υπάρχει και σχετικό άρθρο στην εφημερίδα San Francisco Call, 29.2.1896). Απ’ ό,τι φαίνεται όμως το αερόπλοιο του Σμιθ δεν ξεπέρασε το στάδιο του μοντέλου υπό κλίμακα.
Στο πλαίσιο του καμουφλάζ, ήταν και το γεγονός πως την εποχή εκείνη δεν ήταν τόσο απίθανη η ύπαρξη πηδαλιουχούμενων αεροπλοίων κατασκευασμένων από ιδιώτες. Φυσικά αυτή είναι μια «εξήγηση» με την οποία ξεμπερδεύουμε με το θέμα. Όμως τα ίδια τα στοιχεία απορρίπτουν τη θεωρία: η συμπεριφορά των μυστηριωδών αεροπλοίων, κι ένα σωρό άλλα τεχνικά στοιχεία φανέρωναν τεχνολογία πολύ πιο προχωρημένη και εξωτική από εκείνη που υπήρχε στα τέλη του 19ου αιώνα (ακόμα και στις αρχές του 20ου). Όπως αποδείχτηκε αργότερα, αερόπλοια με τέτοιες θαυμαστές δυνατότητες απλώς δεν υπήρχαν το 1897.
Υπόψη πως το μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν, Ροβήρος ο Κατακτητής (1886) αφορά ένα προχωρημένο αερόπλοιο, κατασκευασμένο από ιδιώτη εφευρέτη. Ακόμα περισσότερο, το μυθιστόρημα του Βερν «προβλέπει» το κύμα του 1896-97, ακόμα και στις περίεργες λεπτομέρειές του, λες και ο δαιμόνιος Γάλλος συγγραφέας είχε ρίξει μια ματιά στο κοντινό μέλλον. Ο Ισπανός ερευνητής και συνεργάτης μου Χοσέ Αντόνιο Καραβάκα έχει αναλύσει εκτενώς τη σχέση του μυθιστορήματος του Βερν με το κύμα των αεροπλοίων-φαντασμάτων στο προσφάτως εκδοθέν βιβλίο Η Τελευταία Προφητεία του Ιουλίου Βερν (La Ultima Profecia de Julio Verne).
Στη σύγχρονη φάση της ιστορίας των ΑΤΙΑ, οι «εξωγήινοι ουφοναύτες» ζητούν πολλές φορές μικρές εκδουλεύσεις από τους έκπληκτους μάρτυρες, ή γυρεύουν κάποια γήινα υλικά (καλή ώρα σαν τα καλέμια και τη γαλαζόπετρα). Επί πλέον –σαν τον θρυλικό Terminator- ανακοινώνουν ότι «θα ξανάρθουν», κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία, ή σε κάποια συγκεκριμένη τοποθεσία, αλλά χωρίς ποτέ να τηρούν τις υποσχέσεις τους (σε αντίθεση με τον Terminator φυσικά).
Όταν είχα πρωτοδιαβάσει την υπόθεση Μπάρκλεϋ, προ πολλών δεκαετιών, την είχα συσχετίσει με τις διαβόητες και μηδέποτε εκπληρούμενες υποσχέσεις των «εξωγήινων». Συνεπώς, σκέφτηκα, τα περί «Ελλάδας μεθαύριο», ήταν απλώς τρίχες κατσαρές (ή ίσιες).
Έλα όμως που τελικά εξεπλάγην.
Γύρω στο 2010, ερευνώντας στην Εθνική Βιβλιοθήκη, ανακάλυψα το ξεχασμένο βιβλιαράκι ενός Δημητρίου Βάρα (Αγρίνιο, 1972) με τίτλο Η Ελλάς των Αιώνων και η Ελλάς Απριλίου 1967 Έλκουν τας Ηπείρους προς το Φως και την Ανθρωπότητα προς το Ελληνοχριστιανικόν Ιδεώδες – Ειδική Μελέτη Βάσει των Γραφών και της Ιστορίας. Τέτοια βιβλία έχουν συνήθως τίτλους-σιδηροδρόμους επειδή κατά κανόνα οι συγγραφείς τους είναι α) άσχετοι με τη συγγραφή και β) έχουν την εντύπωση ότι είναι ταλαντούχοι συγγραφείς.
Εν πάση περιπτώσει, στο βιβλιαράκι αυτό ο Βάρας αναλύει και αλληλοσυνδέει διάφορα ετερόκλητα με ένα τόσο χαοτικό τρόπο που αδυνατώ να παραθέσω κάποιο απόσπασμα με συνοχή και νόημα. Ο συγγραφέας συσχετίζει το χουντικό πραξικόπημα του 1967, και ιδίως την ημερομηνία (21 Απριλίου) με «κοσμοϊστορικά γεγονότα» που ξεκινούν από την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τους Ισραηλινούς το καλοκαίρι του ίδιου έτους στο πλαίσιο του Πολέμου των Έξι Ημερών και φτάνουν ως… τα ΑΤΙΑ! Ναι, αμέ! Η πλάκα είναι πως το 1967 υπήρξε ιδιαίτερη δραστηριότητα ΑΤΙΑ (και στη χώρα μας). Ο Βάρας αναφέρει την περίπτωση της 3ης Οκτωβρίου 1967 όταν ένα ΑΤΙΑ έγινε αντιληπτό από πλήθος κόσμου στη Θεσσαλονίκη και την επόμενη μέρα στην Αλεξανδρούπολη (υπήρξε και επιβεβαίωση από ραντάρ) και τη μεθεπόμενη στην Κωνσταντινούπολη. Λεπτομέρειες στο βιβλίο μου Το Πνεύμα του Χρόνου -
Αλήθεια, η εμπειρία του Μπάρκλεϋ έλαβε χώρα στις 21.4.1897, ακριβώς 70 χρόνια πριν το χουντικό πραξικόπημα, έτσι δεν είναι;
Όχι, μην ανησυχείτε για την διανοητική μου ισορροπία. Αλλού θέλω να καταλήξω, και όχι πως οι Παπαδόπουλος, Παττακός, Μακαρέζος και σία ήταν εξωγήινοι.
Ο Βάρας αναφερόταν σε ένα άλλο πόνημα ενός θεολόγου ονόματι Ιωάννη Μπούμη που είχε εκδοθεί στη Θεσσαλονίκη το 1971 (Εσχατολογία, Κριτική, Β΄’ Διάλογος Επιγείας Βασιλείας & Προφητειών της). Έψαξα και το βρήκα κι αυτό.
Ο Μπούμης, μετά από ένα κυκεώνα χαοτικής ανάλυσης, ελαφρώς καλύτερης από εκείνη του Αγρινιώτη συναδέλφου του, αποκαλύπτει πως όντως οι αεροναύτες του Τέξας το 1897 ήρθαν «στην Ελλάδα μεθαύριο»! Λέει λοιπόν στη σελίδα 84.
«Ο πρεσβύτερος αδελφός μου Ευάγγελος Μπούμης και ο φίλος του Ευάγγελος Μπαρμπέτας, βιομήχανος στη Σύρα, ζωηρότατα είδαν και το πιστοποιούν, λαμπρό σμήνος ουρανίων τροχών ή δίσκων στον ουρανό της Σύρας το 1897 […] Συνδυασμένα με τα πολεμικά γεγονότα του 1897 και με το τότε σημαντικό κύμα επισκέψεων εξωγήινων δίσκων, ιδιαιτέρως στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθορίζεται η εμφάνισή των στον ελληνικό ουρανό ακριβώς στις πιο δραματικές μέρες του 1897. Σε προσγείωσή των τότε στην Αμερική συνομίλησαν με κάποιον Μπάρκλεϋ, ο οποίος τους εξυπηρέτησε και τους ρώτησε, μεταξύ άλλων, από πού έρχονται. Είχε την απάντηση «από οπουδήποτε, αλλά θα είμεθα στην Ελλάδα μεθαύριο». […] Έχω και πολλά γράμματα του αδελφού μου που περιγράφουν ωραία το έξοχο φαινόμενο που είδαν οι δύο σεβαστοί φίλοι και άλλος κόσμος επίσης».
Ο πόλεμος που αναφέρει ο Μπούμης ήταν το «Καταραμένο ‘97» όταν η Ελλάδα ενεπλάκη σε έναν ηλίθιο και παρά τρίχα αυτοκτονικό πόλεμο με την Τουρκία. Όταν βρήκα αυτό το στοιχείο, εννοείται πως ανέτρεξα σε κάθε εφημερίδα του Απριλίου 1897 που κατάφερα να βρω, προκειμένου να επιβεβαιώσω την εμφάνιση ΑΤΙΑ στη Σύρο τότε…
… με αποτέλεσμα μηδέν εις το πηλίκον και εις το γινόμενον και εις το άθροισμα. Τζίφος. Ούτε λέξη τσακιστή. Αλλά ήταν σχεδόν αδύνατο να δημοσιευόταν είδηση για ένα ανεξακρίβωτο ουράνιο φαινόμενο στη Σύρο όταν μια εθνικώς καταστροφική πολεμική σύγκρουση βρισκόταν στο ζενίθ της. Κι έτσι το γεγονός παρέμεινε και παραμένει (και μάλλον θα παραμείνει εσαεί) ανεπιβεβαίωτο. Εξ άλλου ούτε ο Μπούμης δίνει ακριβή στοιχεία –δεν γνωρίζουμε καν εάν ο αδελφός του κι ο φίλος του είδαν ΑΤΙΑ στις 23 Απριλίου 1897, ή κάποια άλλη μέρα του μήνα…
Άλλα είπαμε για τον παράγοντα καμουφλάζ. Μετά την αρχική απογοήτευση, σκέφτηκα πως η αδυναμία επιβεβαίωσης, απλώς επιβεβαιώνει ακόμα μια φορά την αμφισημία των ΟΦ. Η «επαλήθευση» της ρήσης του «αεροναύτη» έγινε βολικά κατόπιν εορτής –ενώ ακόμα κι η ίδια η επαλήθευση ήταν… αμφίσημη και σαθρή!
Όπως θα «όφειλε» να είναι δηλαδή…
