Το «Στάλκερ» (Сталкер) είναι μια παλιά ταινία του Ρώσου σκηνοθέτη Αντρέι Ταρκόφσκι (1932-1986), η οποία προβλήθηκε το Μάιο του 1979. Παρότι βασίζεται στη νουβέλα επιστημονικής φαντασίας «Πικνίκ στην Άκρη του Δρόμου» των αδελφών Στρουγκάτσκι, δεν είναι ακριβώς ε.φ. Είναι ποιητικός κινηματογράφος. Αποτελεί μια παράξενη και εικαστικά σαγηνευτική περιπλάνηση, προς αναζήτηση ενός βαθύτερου αισθητικού (και άλλου) νοήματος.
Συχνά, τα πραγματικά αξιόλογα έργα τέχνης, όχι μόνο έχουν πολλαπλές αναγνώσεις, αλλά αποτελούν και «παράξενους ελκυστές», κόμβους στους οποίους αναιρείται η αιτιότητα και ο γραμμικός χρόνος. Κοντολογίς, αποτελούν σημαντικά εργαλεία για τη συγχρομυστικιστική ανάλυση της Συναινετικής Πραγματικότητας.
Το «Στάλκερ» έχει μια περίεργη συνήχηση με το πυρηνικό ατύχημα στο Τσέρνομπιλ (1986). Αλλά προτού αρχίσουμε να εξετάζουμε τα νήματα νοήματος που ενώνουν αυτά τα δυο φαινομενικά ετερόκλητα πράγματα, ας δούμε λίγο την υπόθεση της ταινίας.
Σε έναν απροσδιόριστο τόπο και εποχή, σε μια περιοχή που ονομάζεται «Ζώνη» συνέβη κάτι το ανεξήγητο. Ίσως προσεδαφίστηκαν εξωγήινοι και μετά έφυγαν, ίσως έπεσε μετεωρίτης, ή ίσως συνέβη κάτι άλλο περίεργο. Οι αρχές έχουν περιφράξει την περιοχή και την φρουρούν για να μην την πλησιάσει κανένας. Κάποιοι όμως λένε ότι στην
περιοχή αυτή υπάρχει μια δύναμη που εκπληρώνει τις επιθυμίες των ανθρώπων. Η περιπλάνηση στη Ζώνη είναι άκρως επικίνδυνη. Κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει. Μόνο μερικοί άνθρωποι που αποκαλούνται «Στάλκερ» ξέρουν το δρόμο που οδηγεί στο κέντρο της Ζώνης.
Ένας «Στάλκερ» παίρνει μαζί του έναν Συγγραφέα και έναν Επιστήμονα, που τον ναυλώνουν για να τους οδηγήσει. Οι τρεις ταξιδιώτες έχουν διαφορετικά κίνητρα. Ο Συγγραφέας ελπίζει να ξαναβρεί την χαμένη του έμπνευση. Ο Στάλκερ θέλει να επιστρέψει στον τόπο που κάποτε είχε πεθάνει ένας παλιός συνοδοιπόρος του. Ο Επιστήμονας έχει κρυφή ατζέντα: θέλει να μπει στην Ζώνη για να την καταστρέψει, επειδή πιστεύει ότι κάποιοι μπορεί να κάνουν κατάχρηση της δύναμής της και να βλάψουν την ανθρωπότητα.
Η Ζώνη είναι ένας τόπος αλλόκοτος, που αλλάζει συνεχώς μορφή. Τελικά οι τρεις ταξιδιώτες φτάνουν στον προορισμό τους, στο κέντρο της Ζώνης, αλλά ανακαλύπτουν ότι δεν είναι έτοιμοι να αποδεχτούν και να εξωτερικεύσουν τις βαθύτερες επιθυμίες τους.
Η ταινία σημαδεύτηκε από απανωτές αναποδιές και ατυχίες και ουσιαστικά έγινε εφικτό να γυριστεί και να ολοκληρωθεί σχεδόν ως εκ θαύματος. Το «Στάλκερ» ήταν η πιο βασανιστική και προβληματική δημιουργία στην καριέρα του Ταρκόφσκι. Ειπώθηκε μέχρι και ότι αυτό συντέλεσε στον πρόωρο θάνατο του σκηνοθέτη. Αρχικά αποφασίστηκε ότι τα εξωτερικά γυρίσματα θα γίνονταν σε μια περιοχή στο Τατζικιστάν (τότε Σοβιετική Ένωση), αλλά ένας τρομερός σεισμός κατέστησε το γύρισμα αδύνατο. Κατόπιν άρχισε έρευνα στο Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, την Ουκρανία και την Κριμαία (όλα τους Σοβιετική Ένωση τότε), αλλά απέβη άκαρπη. Τελικά ο Ταρκόφσκι ανακάλυψε κατάλληλα σημεία στην (τότε σοβιετική) Εσθονία: ένα παλιό διαλυτήριο πλοίων, ένα ετοιμόρροπο υδροηλεκτρικό σταθμό, ένα εγκαταλειμμένο διυλιστήριο και άλλα σκηνικά μεταβιομηχανικής παρακμής γύρω από την πρωτεύουσα Τάλινν.
Τα εξωτερικά γυρίσματα στην Εσθονία έγιναν την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1977. Ο Ταρκόφσκι και ο κινηματογραφιστής του, Γκεόργκι Ρέρμπεργκ, χρησιμοποίησαν το νέο και αρκετά δυσεύρετο (στην ΕΣΣΔ) φιλμ Kodak 5247. Μετά τα γυρίσματα, το φιλμ εστάλη στη Μόσχα για εμφάνιση. Όμως το εμφανισμένο φιλμ ήταν άχρηστο: από κάποια (τυπικά σοβιετική) αβλεψία, είχε εκτυπωθεί σε μια απόχρωση του βαθέος πράσινου. Μήνες δουλειάς είχαν πάει στράφι. Ο Ταρκόφσκι υποψιάστηκε σαμποτάζ –κι ίσως να είχε δίκιο, επειδή είχε κατά καιρούς πολλές συγκρούσεις με το σοβιετικό καθεστώς για τα δημιουργήματά του.
Ο Ρέρμπεργκ έφυγε εξοργισμένος και δεν ξαναγύρισε ποτέ. Ο Ταρκόφσκι δίσταζε να συνεχίσει. Μια ελαφριά καρδιακή προσβολή που υπέστη τον Απρίλιο του 1978 ενίσχυσε
τους φόβους του ότι η ταινία ήταν «καταραμένη». Υπόψιν ότι ο μεγάλος Ρώσος σκηνοθέτης ήταν θρήσκος, πίστευε στα θαύματα, πίστευε στην ύπαρξη των εξωγήινων και των ΑΤΙΑ –μάλιστα ισχυριζόταν ότι είχε δει ένα κοντά στο σπίτι του στο Μιάσνοε. Ήξερε απέξω τα Ευαγγέλια του Ματθαίου και του Λουκά. Όταν είδε το περίφημο φιλμ στο οποίο η ψυχίστρια Νίνελ Κουλάγκινα μετακινούσε αντικείμενα με τη δύναμη της σκέψης, ενθουσιάστηκε. Στην τελευταία σκηνή του «Στάλκερ» η μικρή κόρη του πρωταγωνιστή, μετακινεί τρία ποτήρια με ψυχοκίνηση.
Τα γυρίσματα ξεκίνησαν πάλι στο Τάλινν τον Ιούνιο του 1978 με κινηματογραφιστή τον Αλεξάντρ Κνιαζίνσκι. Όμως μια τελείως απρόσμενη καλοκαιρινή… χιονοθύελλα έφερε πάλι καθυστερήσεις. Ηθοποιοί και τεχνικοί έπλητταν στο άθλιο ξενοδοχείο που διέμεναν με αποτέλεσμα επικά μεθύσια και διαπληκτισμούς. Κάποιοι έφτασαν να πίνουν μέχρι και φτηνή κολώνια ανακατεμένη με ζάχαρη. Έξαλλος ο Ταρκόφσκι έδιωξε με τις κλοτσιές αρκετά μέλη του συνεργείου, συμπεριλαμβανομένου του καλλιτεχνικού διευθυντή.
Μετά από πολλές περιπέτειες τα γυρίσματα τελείωσαν, η ταινία ολοκληρώθηκε και προβλήθηκε για πρώτη φορά στη Σοβιετική Ένωση στις 25 Μαΐου 1979 και στο Φεστιβάλ Καννών την επόμενη χρονιά. Έκτοτε θεωρείται πολύ σημαντικό καλλιτεχνικό δημιούργημα. Ο Ταρκόφσκι θα γύριζε ακόμα δυο ταινίες. Τη «Νοσταλγία» και τη «Θυσία». Αλλά στα γυρίσματα της δεύτερης ήταν ήδη άρρωστος με καρκίνο των πνευμόνων. Πέθανε στις 28 Δεκεμβρίου 1986, σε ηλικία μόλις 54 ετών.
Κι εδώ αρχίζουν κάποια περίεργα νήματα.
Στο «Στάλκερ», μια από τις ερμηνείες που δίνονται για την γένεση της Ζώνης είναι η «κατάρρευση του 4ου καταφύγιου». Επτά χρόνια ακριβώς μετά την πρεμιέρα της ταινίας, ο Αντιδραστήρας νο 4 στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ στην Ουκρανία εξερράγη με τα γνωστά ολέθρια αποτελέσματα. Η πυρηνική καταστροφή δημιούργησε μια κυκλική Ζώνη αποκλεισμού, διαμέτρου 30 χλμ στην οποία η είσοδος απαγορευόταν αυστηρά (και σήμερα γίνεται με αυστηρούς ελέγχους και κανόνες μετακίνησης)
Στην ταινία, ο Επιστήμονας έχει κρυφό σχέδιο να καταστρέψει την καρδιά της Ζώνης με μια μίνι πυρηνική βόμβα που μεταφέρει στο σακίδιό του, ισχύος 20 κιλοτόνων. Τελικά μετανιώνει, την αποσυνδέει και πετάει τα κομμάτια της σε ένα πλημμυρισμένο δωμάτιο.
Έχοντας απολύσει τον καλλιτεχνικό διευθυντή του, ο ίδιος ο Ταρκόφσκι σχεδίασε τα περίπλοκα πανοράματα του ερημωμένου τοπίου της Ζώνης. Τα τοπία θυμίζουν έντονα μετα-αποκαλυπτικά σκηνικά από πυρηνική καταστροφή, ή κάτι ανάλογο. Σε ένα πλάνο διακρίνουμε καθαρά ένα φύλλο ημερολογίου που επιπλέει στο νερό, με το νούμερο «28» (ο μήνας είναι δυσδιάκριτος). Αυτή η μέρα ήταν η τελευταία ημέρα της ζωής του Ταρκόφσκι, αφού πέθανε στις 29 Δεκεμβρίου 1986.
Σε κάποιο άλλο πλάνο, διακρίνονται κάποια νομίσματα μέσα στο νερό. Πρόκειται για εσθονικά νομίσματα του 1936. Δηλαδή ακριβώς 50 χρόνια πριν το Τσέρνομπιλ (1986).
Η ραδιενέργεια στο Τσέρνομπιλ σκότωσε άμεσα μόνο μερικές δεκάδες άτομα, αλλά προξένησε έμμεσα χιλιάδες κρούσματα καρκίνου, εξαιτίας της διασποράς των ραδιενεργών ισοτόπων. Σε ό,τι αφορά το «Στάλκερ»:
*Ο δημιουργός του, ο Ταρκόφσκι πέθανε το 1986 (τη χρονιά του Τσέρνομπιλ) από καρκίνο του πνεύμονα σε ηλικία 54 ετών.
*Ο πρωταγωνιστής, ο ίδιος ο Στάλκερ (Αλεξάντρ Καϊντανόφσκι) πέθανε το 1995 από καρκίνο σε ηλικία 49 ετών.
* Ο Συγγραφέας (Ανατόλι Σολινίτσιν) πεθανε το 1982 από καρκίνο σε ηλικία 48 ετών.
*Η Λαρίσα Ταρκόσφκαγια, γυναίκα του Ταρκόφσκι και βοηθός σκηνοθέτη, πέθανε το 1998 από καρκίνο, σε ηλικία 59 ετών.
*Ο κινηματογραφιστής του «Στάλκερ» Αλεξάντρ Κνιαζίνσκι, πέθανε κι αυτός στα 60 του, το 1996.
Η ρύπανση του περιβάλλοντος στην πρώην Σοβιετική Ένωση ήταν κάτι το εφιαλτικό, και η απίστευτη έκτασή της αποκαλύφθηκε μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού. Τα περίχωρα του Τάλινν στην Εσθονία και ειδικά η τοποθεσία των γυρισμάτων ήταν
σοβαρά μολυσμένη με χημικά από ένα γειτονικό εργοστάσιο (σε κάποια πλάνα διακρίνονται και τα γεμάτα τοξικούς αφρούς νερά ενός ποταμού).
Η γενικότερη αίσθηση «αρρώστιας» και παρακμής που αναδίδουν τα τοπία στο «Στάλκερ» υπογραμμίζεται και από ένα σωρό πλάνα που δείχνουν γυάλινες σύριγγες.
Και σε μια από τις τελικές σεκάνς του έργου, ο Στάλκερ κι η οικογένειά του βαδίζουν μπροστά από ένα εργοστάσιο που κάλλιστα θα μπορούσε να είναι και πυρηνικός σταθμός, συνοδευόμενοι από ένα μεγαλόσωμο μαύρο σκυλί – τυπικό ψυχοπομπό ζώο που παραπέμπει σε ένα σωρό μορφές της μυθολογίας και της αποκρυφιστικής-εσωτεριστικής παράδοσης.
Στο Τσέρνομπιλ, τα πυροσβεστικά οχήματα που έφτασαν πρώτα στον αντιδραστήρα μετά την έκρηξη εγκαταλείφθηκαν επί τόπου επειδή μολύνθηκαν από τη ραδιενέργεια. Πολλά άλλα στρατιωτικά οχήματα που χρησιμοποιήθηκαν στις διαδικασίες καθαρισμού εγκαταλείφθηκαν στη Ζώνη Αποκλεισμού, εξαιτίας της μόλυνσης. Στο «Στάλκερ», οι τρεις πρωταγωνιστές, έχοντας μπει στη Ζώνη, βρίσκουν εγκαταλειμμένα στρατιωτικά οχήματα.
Στην παράξενη επιγραφή που βλέπουμε στην πόρτα του τζιπ με το οποίο οι τρεις πρωταγωνιστές προσπαθούν να ξεφύγουν από τους φρουρούς της Ζώνης, διακρίνουμε ένα κυριλλικό κι ένα λατινικό ακρωνύμιο καθώς επίσης και τον Κρόνο. Το λατινικό ακρωνύμιο είναι «IETC». Το IETC είναι το Διεθνές Κέντρο Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας (International Environmental Technology Centre) που βοηθά τις αναπτυσσόμενες χώρες να υιοθετήσουν ισχυρές περιβαλλοντολογικές πολιτικές. Είναι τμήμα του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ (UNEP). Η ίδρυση του UNEP ήταν αποτέλεσμα της Διάσκεψης για το Ανθρώπινο Περιβάλλον που έγινε 1972. Την ίδια ακριβώς χρονιά που ξεκίνησε η ανοικοδόμηση του πυρηνικού αντιδραστήρα στο Τσέρνομπιλ. Ο Κρόνος που υπάρχει στην εικόνα θα μπορούσε να συμβολίζει τα όρια (που ξεπεράστηκαν εξαιτίας της Ύβρεως, με τις γνωστές τραγικές συνέπειες). Το «ИВК» μεταγράφεται ως «ΙΒΚ» στα Ελληνικά και θα μπορούσε να αποτελεί συντετμημένη μορφή του «Ιβανκίβ», δηλαδή της επαρχίας στην οποία ανήκει διοικητικά το Τσέρνομπιλ.
Σε κάποια πλάνα του «Στάλκερ» ψάρια κολυμπούν μέσα στα στάσιμα νερά σε ένα πλημμυρισμένο δωμάτιο στην καρδιά της Ζώνης, κοντά στην αποσυναρμολογημένη ατομική βόμβα του Επιστήμονα και ανάμεσα σε (φαινομενικά) ρύπους.
Στο Τσέρνομπιλ πολλά έχουν λεχθεί για τα μεταλλαγμένα τερατόμορφα ψάρια που κολυμπούν στον ποταμό Πρίπιατ. Όμως τα συγκεκριμένα βίντεο δεν απεικονίζουν παρά κανονικά γατόψαρα που υπήρχαν πάντα εκεί. Επειδή ότι η αλιεία απαγορεύεται, τα γατόψαρα είχαν την ευκαιρία να αναπτυχθούν και να φτάσουν σε τεράστιο μέγεθος. Τα ψάρια είναι κορεσμένα με επιβλαβή ραδιονουκλεοτίδια και είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να τα φάει κανείς.
Οι τρεις πρωταγωνιστές πρέπει να διασχίσουν μια κυλινδρική σήραγγα στην οποία τρέχουν νερά και η οποία είναι μισοπλημμυρισμένη προκειμένου να φτάσουν στην καρδιά της Ζώνης
Στο Τσέρνομπιλ (όπως το είδαμε και παραστατικά στην ομώνυμη τηλεοπτική μίνι σειρά του ΗΒΟ) ανθρακωρύχοι σκάβουν μια σήραγγα κάτω το πυρηνικό εργοστάσιο προκειμένου να φτάσουν στις υπόγειες δεξαμενές νερού κάτω από τον αντιδραστήρα (στην καρδιά της Ζώνης Αποκλεισμού) ο οποίος έχει εκραγεί, προκειμένου να ανοίξουν τις βάνες απορροής. Οι δεξαμενές ήταν γεμάτες νερό κι αν ο λιωμένος αντιδραστήρας έφτανε στις δεξαμενές, η έκρηξη που θα ακολουθούσε θα ήταν τεράστια και οι ραδιενεργοί ατμοί που θα απελευθερωνόταν στην ατμόσφαιρα θα επέφεραν τον όλεθρο.
Οι τρεις πρωταγωνιστές, φτάνοντας στην καρδιά της Ζώνης, διασχίζουν μια απόκοσμα αλλόκοτη αίθουσα γεμάτη βουναλάκια από άμμο (τα οποία θα μπορούσαν να παραπέμπουν και σε τάφους).
Στο ατύχημα του Τσέρνομπιλ, προκειμένου να σβήσει η φωτιά που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του αντιδραστήρα χρησιμοποιήθηκε ένα μίγμα από άμμο και βόριο που έριξαν ελικόπτερα, σε παράτολμες πτήσεις (ένα από αυτά προσέκρουσε σε γερανό και έπεσε με αποτέλεσμα το θάνατο των μελών του πληρώματος).
Στην καρδιά της Ζώνης, οι τρεις πρωταγωνιστές κάθονται αποκαμωμένοι και απογοητευμένοι σε ένα μισοπλημμυρισμένο δωμάτιο το δάπεδο του οποίου είναι πλακόστρωτο …
…το οποίο θυμίζει απόκοσμα το «δάπεδο» (ή μάλλον την οροφή) του πυρηνικού αντιδραστήρα RBMK στο Τσέρνομπιλ, στην καρδιά της Ζώνης Αποκλεισμού, όπου οι ράβδοι ελέγχου λειτουργίας του, όταν είναι κατεβασμένες, δημιουργούν ένα μοτίβο σαν πλακόστρωτο.
Το 1979, δυο μόλις μήνες πριν την πρεμιέρα του «Στάλκερ» στη Μόσχα, προβλήθηκε η αμερικανική ταινία «Το Σύνδρομο της Κίνας» με πρωταγωνιστές τους Τζέιν Φόντα, Τζακ Λέμον και Μάικλ Ντάγκλας. Η ταινία αναφέρεται στην ιστορία μιας τηλεοπτικής ρεπόρτερ και του κάμεραμαν της, οι οποίοι ανακαλύπτουν τα κενά ασφαλείας σε έναν πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής. (Το «Σύνδρομο της Κίνας» είναι ένας όρος που περιγράφει ένα φανταστικό αποτέλεσμα πυρηνικού ατυχήματος, όπου η τήξη του πυρήνα τον κάνει να βουλιάξει στη γη και να βγει στους αντίποδες –κάτι που βεβαίως είναι αδύνατον). Η πρεμιέρα της ταινίας έγινε στις 16 Μαρτίου 1979. Η αντίδραση της πυρηνικής βιομηχανίας υπήρξε άμεση: η ταινία κατηγορήθηκε ως «δυσφημιστική», «στρατευμένη» και «αποκύημα φαντασίας». Μόλις δώδεκα ημέρες μετά, στις 28 Μαρτίου, συνέβη το περιβόητο ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο του Θρη Μάιλ Άιλαντ στην Πενσυλβάνια. Στη διάρκεια της ταινίας, αναφέρεται πως το ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο θα μπορούσε να μολύνει μια περιοχή «με έκταση όση η Πενσυλβάνια»
Οι σοβιετικές (και μετέπειτα ρωσικές) ταινίες μπορεί να μην αποτελούσαν αντικείμενο ενδελεχούς εξέτασης και συζήτησης στη Δύση. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν αποτελούσαν αφορμές για σκέψη και δημιουργία στην Ανατολή. Από παλιά στη Σοβιετική Ένωση και μετέπειτα στη Ρωσία, θεωρείτο ότι το «Στάλκερ» προοιωνιζόταν με απόκοσμο τρόπο το ατύχημα στο Τσέρνομπιλ. Έτσι, με το πλήρωμα του χρόνου, Τσέρνομπιλ και «Στάλκερ» συγκεράστηκαν στο ουκρανικής παραγωγής survival horror computer game S.T.A.L.K.E.R. του 2007 το οποίο βασίζεται στο ατύχημα του Τσέρνομπιλ, διανθίζοντάς το με στοιχεία από την ταινία του Ταρκόφσκι. Το prequel, S.T.A.L.K.E.R.: Clear Sky, κυκλοφόρησε το 2008. Η συνέχεια, S.T.A.L.K.E.R.: Call of Pripyat, ακολούθησε το 2010.
Υπάρχουν βέβαια και κάποια άλλα πράγματα που μπορεί να ανακαλύψει κανείς στο «Στάλκερ». Στην αρχή της ταινίας ο Συγγραφέας, περιμένοντας τον Στάλκερ, μιλά με μια γυναίκα που θέλει να έρθει μαζί τους σε ένα απροσδιόριστο σκηνικό που μοιάζει με λιμάνι. Πίσω τους διακρίνεται ένα σαραβαλιασμένο πλοίο με την επιγραφή «KOBAJΑ». Η λέξη αυτή σημαίνει «λουκάνικο» στα Σερβικά (στα Ρωσικά είναι «Κολμπασά»). Τα λουκάνικα, και γενικά τα αλλαντικά, ήταν πολύ προσφιλή τρόφιμα στη Σοβιετική Ένωση, αλλά και στη σημερινή Ρωσία. Και το λουκάνικο έχει μια περίεργη σχέση με το ατύχημα του Τσέρνομπιλ.
Μετά το ατύχημα, οι σοβιετικές αρχές αντιμετώπισαν πρωτόφαντα προβλήματα, βιολογικής και τεχνικής φύσης. Όταν ορίστηκε η Ζώνη Αποκλεισμού, συνολικά 50.000 γελάδια, πρόβατα και κατσίκια εκκενώθηκαν από την περιοχή. Τα περισσότερα είχαν τραφεί με μολυσμένο χορτάρι. Τα μισά ήταν πολύ μολυσμένα και εστάλησαν αμέσως στα σφαγεία. Οι Σοβιετικοί διαχειριστές δεν ήθελαν να χαραμίσουν ζωικά προϊόντα κι έδωσαν εντολή το μολυσμένο κρέας να βαθμονομηθεί, αναλόγως των επιπέδων ραδιενέργειας. Το λιγότερο μολυσμένο πλύθηκε, ανακατεύτηκε με καθαρό και με το μίγμα παρασκευάστηκαν λουκάνικα που διανεμήθηκαν σε καταστήματα σε ολόκληρη την (τότε) αχανή Σοβιετική Ένωση. Φυσικά τα μόνα καταστήματα που δεν προμηθεύτηκαν αυτά τα λουκάνικα ήταν της Μόσχας, εκεί δηλαδή που διέμεναν οι αξιωματούχοι που είχαν την «φαεινή» αυτή ιδέα!
Στη Σοβιετική Ένωση η πυρηνική ενέργεια θεωρείτο flagship technology: αφενός μεν απόδειξη της σοβιετικής τεχνολογικής ανωτερότητας και αφετέρου μέσο για την παροχή φτηνού ηλεκτρισμού στο λαό. Οι εργαζόμενοι στις πυρηνικές εγκαταστάσεις απολάμβαναν ιδιαίτερο κύρος και προνόμια. Το Πρίπιατ, η πόλη-φάντασμα πλάι στο κουφάρι του Τσέρνομπιλ, θεωρείτο ιδιαίτερα επίζηλη μετάθεση. Και φυσικά είχε καταστήματα που όχι μόνο δεν αντιμετώπιζαν τις χρόνιες σοβιετικές ελλείψεις σε αγαθά, αλλά που απεναντίας διέθεταν «πέντε διαφορετικά είδη λουκάνικα», σύμφωνα με τα προπαγανδιστικά φυλλάδια της εποχής…
Το 1985 ενώ ο Ταρκόφσκι ήταν άρρωστος από καρκίνο, γύριζε τη «Θυσία» στη Σουηδία. Το βασικό θέμα της ταινίας είναι ότι ξεσπά πυρηνικός πόλεμος και ο πρωταγωνιστής πρέπει να κάνει μια θυσία ούτως ώστε τα πράγματα να επανέλθουν στην αρχική τους κατάσταση. Έχουμε δηλαδή ένα quantum tectonic event όπως θα έλεγε και ο αγαπητός δρ Μπίσοπ του «Fringe». Η «Θυσία» έκανε πρεμιέρα τις 9 Μαΐου 1986 στη Σουηδία, μόλις δυο βδομάδες μετά την έκρηξη στο Τσέρνομπιλ. Η Σουηδία ήταν η χώρα που εντόπισε πρώτη τις ύποπτες ραδιενεργές εκπομπές από την Ουκρανία και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου με αποτέλεσμα η Μόσχα να αναγκαστεί να αποκαλύψει την τρομερή αλήθεια που απέκρυπτε μέχρι τότε…
Εννοείται πως για τον Ριζοσπάστη η «κόκκινη ραδιενέργεια» ήταν αβλαβής (Πηγή φωτογραφίας:
