Το «Soylent Green» είναι μια αμερικανική ταινία δυστοπικής επιστημονικής φαντασίας του 1973 σε σκηνοθεσία Ρίτσαρντ Φλάισερ και πρωταγωνιστές τους Τσάρλτον Ηστον και Έντουαρντ Ρόμπινσον. Είναι βασισμένη στο μυθιστόρημα “Make Room, Make Room!” του Χάρρυ Χάρρισον (1966). Η ταινία είναι ένα αστυνομικό θρίλερ που εκτυλίσσεται σε ένα δυστοπικό μέλλον με ωκεανούς που πεθαίνουν, εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση, ελλείψεις σε τρόφιμα και πόσιμο νερό. Αιτία: ο τρομακτικός υπερπληθυσμός. Υπ’ όψιν πως στις δεκαετίες του 1960 και 1970 θεωρείτο ότι ο «υπερπληθυσμός» ήταν η νο 1 Απειλή. Σήμερα, σχεδόν μισό αιώνα αργότερα, είναι η «κλιματική κρίση». Σε μισό αιώνα θα είναι κάτι άλλο.
Η ταινία εκτυλίσσεται το έτος 2022. Μάλιστα η ελληνική αφίσα της ταινίας χρησιμοποιεί τη χρονολογία ως «κράχτη» -κοτσάροντας και το «μ.Χ» επειδή μια χρονολογία που ξεκινούσε από «2» ξένιζε αρκετά τότε. Ας μην σας εκπλήσσει αυτό. Το 1973, το έτος 2022 απείχε τόσο όσο απέχει σήμερα από μας το έτος 2071. Η αφεντιά μου και οι περισσότεροι από σας, θα έχουν αποδημήσει εις τας αιωνίους μονάς πολύ πριν το έτος 2071.
Όπως και να έχει, το “Soylent Green”, όπως και κάθε προϊόν της pop κουλτούρας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ιχνηλάτηση των περίεργων συγχρομυστικιστικών νημάτων που «προμηνύουν» το μέλλον. Ή ένα από τα πιθανά μέλλοντα εν πάση περιπτώσει. Εν τοιαύτη περιπτώσει, το συγκεκριμένο μέλλον που ζούμε σήμερα.
Αν έχετε σκοπό να δείτε την ταινία, σταματήστε εδώ το διάβασμα επειδή θα πέσει πολύ spoiler. Ουσιαστικά το άρθρο από εδώ και στο εξής, είναι ένα τεράστιο spoiler.
Το 2022 λοιπόν, η Νέα Υόρκη έχει 40 εκατομμύρια κατοίκους οι οποίοι ζουν κυριολεκτικά ο ένας πάνω στον άλλον. Οι συνθήκες διαβίωσης είναι άθλιες, η ρύπανση τρομακτική και υπάρχουν τρομερές ελλείψεις σε τρόφιμα, νερό και στέγη. Βέβαια η ελίτ ζει σε πολυτελή διαμερίσματα με όλα τα κομφόρ –αλλά έτσι δεν συνέβαινε πάντα στη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας;
Επικρατεί επίσης αφόρητη και διαρκής ζέστη λόγω του «φαινομένου του θερμοκηπίου» -που αργότερα μετονομάστηκε σε «παγκόσμια υπερθέρμανση», πιο μετά σε «κλιματική αλλαγή» (για να καλύπτει τα πάντα) και σήμερα σε «κλιματική κρίση», στο πλαίσιο της υστερικά τρομολαγνικής εποχής μας.
Ο ντετέκτιβ Φρανκ Θορν ζει με τον ηλικιωμένο Σολ Ροθ, πρώην καθηγητή πανεπιστημίου και αναλυτή της αστυνομίας. Υπολογιστές δεν υπάρχουν, κι ο Σολ παίζει το ρόλο του «βιβλίου», έχοντας χαρισματική μνήμη και μια βιβλιοθήκη στη διάθεσή του. Ο Σολ έχει ζήσει την εποχή που υπήρχε καθαρός αέρας, νερό και παρθένα φύση και την αναπολεί με πόνο, ενώ ο Θορν τον ψέγει για τη γκρίνια του.
Ο ντετέκτιβ Θορν ερευνά την υπόθεση της δολοφονίας του εύπορου και ισχυρού Ουίλιαμ Σίμονσον, υψηλόβαθμου στελέχους της Soylent Corporation. Η εταιρεία παράγει το κύριο όγκο των παγκόσμιων τροφίμων: άγευστες και κακής ποιότητας αλλά φθηνές γαλέτες με διάφορα χρώματα.
Το τελευταίο και ανάρπαστο προϊόν της είναι το Πράσινο Σόυλεντ.
Το Σόυλεντ (από το SOYa = σόγια και LENTil = φακές) υποτίθεται πως παρασκευάζεται από ωκεανικό πλαγκτόν. Όμως η δολοφονία του Σίμονσον οδηγεί τον ντετέκτιβ Θορν σε μια επικίνδυνη έρευνα η οποία αποκαλύπτει πως το Πράσινο Σόυλεντ είναι φτιαγμένο από πτώματα ανθρώπων, επειδή οι ωκεανοί πεθαίνουν μαζί με το πλαγκτόν. Υπ’ όψιν ότι στον κόσμο του «Soylent Green» η ευθανασία είναι ελεύθερη και δωρεάν σε ειδικούς θαλάμους όπου, ενώ πεθαίνεις, προβάλλονται υπέροχες σκηνές από την ύπαιθρο πριν την οικολογική κατάρρευση.
Το «Soylent Green» διαθέτει κάποιες αρκετά ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες που μοιάζουν να «προβλέπουν» το δικό μας 2022. Σίγουρα σήμερα δεν ζούμε την οικολογική του δυστοπία. Όμως μια άλλη ανθρωποποίητη δυστοπία εφαρμόζεται αργά αλλά σταθερά σε όλο τον πλανήτη, με αφορμή, και δικαιολογία την κορωνοπανδημία και την συνεχιζόμενη, τροφοδοτούμενη και επιδέξια κατευθυνόμενη υστερική τρομολαγνεία και παράνοια. Αν ζούσε ο αξέχαστος δάσκαλος και φίλος μου, Γιώργος Μπαλάνος, σίγουρα θα είχε εντοπίσει την σαρωτική επέλαση της Έρπουσας Σκιάς στην υφήλιο…
Όπως και να έχει, στην ταινία η μασκοφορία είναι εκτεταμένη, λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Στο δικό μας κόσμο, η μασκοφορία είναι εκτεταμένη λόγω του κορωνοϊού –ή τουλάχιστον αυτή είναι η δικαιολογία προκειμένου να επιβληθεί η Ακύρωση του Προσώπου. Είναι κάτι για το οποίο είχα γράψει κι άλλες φορές (βλ. εδώ:
Στην ταινία οι μάσκες είναι πανταχού παρούσες, ήδη από την εισαγωγή, πριν προβληθεί καν ο τίτλος.
Στην εφιαλτική δυστοπία του «Soylent Green», υπάρχει νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας –προφανώς «για το καλό του πληθυσμού». Σαν τα δικά μας τα λοκντάουν που έγιναν «για το καλό του πληθυσμού» και τα οποία θα δείτε πως θα αποτελέσουν τη «νέα κανονικότητα», με αφορμή και δικαιολογία κάθε είδους «απειλή», υπαρκτή και ανύπαρκτη.
Για κάποιο λόγο που δεν διευκρινίζεται, οι περισσότεροι απλοί άνθρωποι, εκτός από μάσκα φοράνε και στο κεφάλι κάτι σαν σκουφί ή κάλυμμα, σαν αυτό του χειρουργού ή του μάγειρα.
Τα σκουφιά αυτά θυμίζουν το κάλυμμα της κεφαλής που φορούσαν οι τεχνικοί στον πυρηνικό σταθμό του Τσέρνομπιλ και γενικότερα σε πυρηνικούς σταθμούς. Ένα προμήνυμα του οικολογικού ολέθρου που ξέσπασε 13 χρόνια μετά την ταινία;
Εν γένει όμως, ο πληθυσμός φοράει τα ίδια φτωχικά ρούχα, μάσκες και σκουφιά –στίφη από απρόσωπα όντα σε μια πελώρια μυρμηγκοφωλιά, ζώντας σε άθλιες συνθήκες, βυθισμένα στην ανέχεια και την στέρηση. Δεν υπάρχει διαφοροποίηση, μόδα, χρώματα. Όπως ακριβώς ήταν οι Κινέζοι την εποχή του Μάο, που είχαν υιοθετήσει το ίδιο ντύσιμο, καπέλο, χρώματα και στυλ. Μια ομοιομορφία μυρμηγκοφωλιάς. Την εποχή του «Soylent Green» o Μαοϊσμός ήταν στην ακμή του. Σήμερα, μισό αιώνα αργότερα, ο μαοϊσμός είναι παρελθόν, αλλά η κινεζική μυρμηγκοφωλιά ποδηγετεί επιδέξια τη Δύση μέσω της κορωνοπαράνοιας και της ύπουλης χειραγώγησης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Να είστε σίγουροι ότι τα χειρότερα έπονται.
Στο “SoylentGreen” έχουμε και ξεκάθαρη ενδυμασία «Μάο» -αν και πρέπει να έχουμε υπόψη μας πως το ντύσιμο αυτό ήταν στη μόδα στην αρχή της δεκαετίας του 1970.
Με τα κοβιντόχαρτα, τα πιστοποιητικά υγειονομικών φρονημάτων, ο κώδικας QR μπήκε καλά στη ζωή μας (και πού είστε ακόμα!). Στο «Soylent Green», το δάπεδο ενός διαμερίσματος στο οποίο εκτυλίσσονται διάφορες σκηνές κομβικής σημασίας για την πλοκή της ταινίας, διαθέτει μια περίεργη γραμμική διακόσμηση που θυμίζει έντονα QR code.
Στην ταινία, ξεσπούν διαρκώς ταραχές εξαιτίας της έλλειψης τροφίμων οι οποίες καταστέλλονται βίαια από την αστυνομία, που χρησιμοποιεί… μπουλντόζες για να σαρώνει τους διαδηλωτές και να τους πετάει σε φορτηγά για να τους απομακρύνει (τονίζοντας έτσι την ατμόσφαιρα της απρόσωπης, εξαθλιωμένης μυρμηγκοφωλιάς μιας κοινωνίας χωρίς πρόσωπα και ατομικότητα).
Στο δικό μας κόσμο, οι ανά τον κόσμο διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες για τα λοκντάουν, την υποχρεωτικότητα, τον ταχέως επιβαλλόμενο υγειονομικό ολοκληρωτισμό, με δυο λόγια την ταχέως επιβαλλόμενη κινεζοποίηση της Δύσης, αντιμετωπίστηκαν με αστυνομική καταστολή και συλλήψεις. Σε μας βέβαια, στη διάρκεια του πολύμηνου, πανάχρηστου, ηλίθιου και καταστρεπτικού λοκντάουν πέρυσι το χειμώνα, δεν κουνήθηκε φύλλο –αφού η μόνη αιτία για την οποία η διαρθρωτικά δουλόφρονη ελληνική κοινωνία θεώρησε άξια να ξεσηκωθεί, ήταν τα δικαιώματα ενός έγκλειστου serial killer.
Στην ταινία, ο Σολ, ο ηλικιωμένος φίλος του ντετέκτιβ Θορν, απηυδησμένος από την άθλια ζωή και την αποκάλυψη ότι το Πράσινο Σόυλεντ παρασκευάζεται από πτώματα, αποφασίζει να πάει σε θάλαμο ευθανασίας. Τον Σολ, υποδύεται ο παλαίμαχος ηθοποιός του Χόλλυγουντ, Έντουαρντ Ρόμπινσον, Το «Soylent Green» ήταν η 101η και τελευταία ταινία του Ρόμπινσον επειδή ο ίδιος πέθανε μόλις δώδεκα μέρες μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων, στις 26.1.1973. Στα γυρίσματα γνώριζε πως ήταν βαριά άρρωστος από καρκίνο, αλλά δεν το είχε αποκαλύψει σε κανέναν. Έτσι η σκηνή της ευθανασίας του στην ταινία, είναι κάτι παραπάνω από αυθεντική.
Δυο μήνες μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων του «SoylentGreen», εκτεταμένες πλημμύρες του ποταμού Μισσισιπή είχαν ως αποτέλεσμα τεράστιες καταστροφές. Ήταν η 3η χειρότερη πλημμύρα του Μισσισιπή για τον 20ο αιώνα. Η υπερχείλιση του φράγματος Μοργκάντζα είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο χιλιάδων ελαφιών. Στο θάλαμο ευθανασίας, το πρώτο πράγμα που βλέπει ο Σολ είναι ελάφια.
Στο δωμάτιο που υπάρχει η περίεργη στυλ QR-code διακόσμηση στο πάτωμα, εκτυλίσσονται διάφορες κομβικές σκηνές. Σε όλες διακρίνεται επανειλημμένα στον τοίχο κρεμασμένος ένας πίνακας που απεικονίζει ένα κόκορα.
Στον δικό μας κόσμο, τον Απρίλιο του 2020 ο δημοσιογράφος Τζος Ρόγκιν αποκάλυψε ότι Αμερικανοί διπλωμάτες που είχαν επισκεφθεί το διαβόητο Ινστιτούτο Ιολογίας του Βουχάν στην Κίνα (που έχει συνδεθεί επανειλημμένα με την κορωνοπανδημία), είχαν εκφράσει σοβαρές ανησυχίες επειδή το ινστιτούτο δεν πληρούσε τις απαραίτητες προδιαγραφές για τις εργασίες που πραγματοποιούσε μεταξύ άλλων και πάνω σε κορωνοϊούς. Όλα αυτά ίσως υποδεικνύουν ότι το ξέσπασμα της πανδημίας του Covid-19 ίσως προήλθε από εργαστηριακό ατύχημα. Οι επισκέψεις των Αμερικανών στο Βουχάν είχαν πραγματοποιηθεί το 2017, δηλαδή το κινεζικό Έτος του Πετεινού. Κι έτσι (στο δικό μας) 2022 ο πλανήτης είναι ακόμα μπλεγμένος με την κορωνοπανδημία και την κορωνοπαράνοια.
Είναι πολύ πιθανό, μέσα στο 2022 να μας αφήσει χρόνους η Βασίλισσα Ελισάβετ (κλείνει τα 96 στις 21 Απριλίου). Αν και όταν γίνει αυτό, διάδοχός της θα είναι ο Πρίγκιπας Κάρολος. Ένας πρίγκιπας/βασιλιάς δεν έχει βεβαίως επώνυμο, αλλά σκέτο όνομα. Στο «Soylent Green», ο (παρομοίως ευειδής με τον Κάρολο) επιστάτης του κτιρίου όπου δολοφονήθηκε ο Σίμονσον, λέει στον ντετέκτιβ Θορν που του παίρνει κατάθεση, ότι ονομάζεται «Τσαρλς σκέτο» (Κάρολος σκέτο, δηλαδή).
Τώρα, όσον αφορά την ταινία ο συμβολισμός είναι προφανής: το όνομα του πρωταγωνιστή ντετέκτιβ, «Θορν», σημαίνει «αγκάθι». Αναπαριστώντας την αμαρτία και τον πόνο, το αγκάθι είναι σήμα κατατεθέν των Παθών του Ιησού (ακάνθινο στεφάνι – και κάπου εδώ γίνεται και η παραπομπή στην περίφημη ακίδα-πρωτεΐνη του κορωνοϊού [κορώνα = στεφάνι], αν θέλουμε να κάνουμε τη σύνδεση). Κρίσιμες σκηνές στην εξέλιξη της ταινίας εκτυλίσσονται μέσα σε μια εκκλησία, με φόντο το Ιερό και το άγαλμα του Ιησού.
…Καθώς επίσης και η σκηνή της τελικής αντιπαράθεσης, με τον Θορν να πέφτει καταματωμένος και βαριά τραυματίας, να θυσιάζεται ως νέος Ιησούς για να σώσει τον κόσμο, αποκαλύπτοντας την τρομερή αλήθεια.
Σε κάποια σκηνή της ταινίας που ελάχιστοι πρέπει να έχουν προσέξει, μια κοπέλα ρίχνει για λογαριασμό μιας άλλης, μια τράπουλα Ταρό. Δεν πρόκειται για συνηθισμένη τράπουλα Ταρό, αλλά για εκείνην που είχε φτιάξει ο Τζων Σταρρ Κουκ (John Starr Cooke, 1920-1976), μυστικιστής και πνευματικός δάσκαλος που αποτέλεσε σημαντική επιρροή στην ανάπτυξη της αντικουλτούρας που άνθισε στην Καλιφόρνια την περίοδο 1966-67, στο απόγειο του χιππισμού. Το συγκεκριμένο φύλλο που φαίνεται στην ταινία είναι το 20ο, ή ο Γνώστης.
«Ο Γνώστης μιλά μέσα σου, εδώ και τώρα. Θα τον ακούσεις;», λέει το ρητό που αφορά το συγκεκριμένο φύλλο. Κατά τον ίδιο τρόπο, ποιος μπορεί να «ακούσει» τα μηνύματα που ψιθυρίζει μια σχετικά άσημη ταινία, ηλικίας μισού αιώνα;
Το φύλλο «Γνώστης» αντιστοιχεί στο φύλλο «Τελική Κρίση» της κλασικής τράπουλας Ταρό. Και τα δυο είναι το νο 20, δηλαδή τα δυο πρώτα ψηφία των χρονολογιών του αιώνα μας με το άδηλο μέλλον. Ταυτόχρονα το 22ο φύλλο της κλασικής τράπουλας («Ο Κόσμος»), θα μπορούσε από μια άποψη να συνδυαστεί με το Γνώστη/Τελική Κρίση (20+22) για να δώσει το «2022».
Από την άλλη μεριά, δεν χρειάζεται να δίνετε και τόσο μεγάλη σημασία. Οι προφητείες είναι δύσκολη δουλειά, ιδιαίτερα όταν αφορούν το μέλλον…
