Επιστημονική φαντασία, περίεργες συμπτώσεις, μυστικά μοτίβα της πραγματικότητας και ένα περίεργο προσωπικό χρονικό με φόντο τη συγγραφή ενός μυθιστορήματος.
Μερικές φορές η σκιά των γεγονότων πλανιέται αινιγματικά πάνω από το Tώρα. Φέρνει μαζί της την αίσθηση μιας απροσδιόριστης απειλής.
Μοιάζει με την πρωινή ομίχλη: βραχύβια και φευγαλέα αλλόκοτη, διαλύεται με τις πρώτες αχτίδες του πρωινού ήλιου αφήνοντας πίσω της μια σπινθηριστή γεύση.
Η σκιά των γεγονότων είναι η άπιαστη εκδήλωση του ανεξήγητου. Αυτό που αναδύεται μέσα απ' το άνοιγμα που χάσκει ανάμεσα στην παγωμένη πραγματικότητα και την απεραντοσύνη όλων των εναλλακτικών Τώρα...
***
Ένα από τα πιο συναρπαστικά θέματα στην έρευνα του αγνώστου, είναι ο χρόνος.
Αναπολούμε το παρελθόν, απολαμβάνουμε το παρόν, κρατάμε ημερολόγιο, κάνουμε σχέδια για το μέλλον. Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις, οι γλυκές αναμνήσεις, η αγωνία για αυτό που θα έρθει, τα φαντάσματα των χαμένων ευκαιριών...
Ολα αυτά είναι εκφάνσεις της αινιγματικής έννοιας χρόνος στην καθημερινή μας ζωή. Ο χρόνος αποτελεί την πεμπτουσία της πραγματικότητας όμως αυτό δεν σημαίνει ότι γίνεται και κατανοητός. Βέβαια, σαν άνθρωποι έχουμε την τάση να πιστεύουμε πως ό,τι ονοματίζουμε, το μετατρέπουμε σε γνωστό. Σειριακός, παράλληλος, συνεχής και γραμμικός χρόνος. Νευτώνειος, και Αϊνστάϊνιος χρόνος. Διχτυωτός, σταθερός, σχετικός και επαναλαμβανόμενος χρόνος. Όπως βλέπετε από ονομασίες πάμε καλά. Από ουσιαστική γνώση όμως;
Αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Ο Γκαίτε -νομίζω- έλεγε ότι τα γεγονότα που έρχονται προβάλλουν μπροστά τη σκιά τους. Στη λογοτεχνία υπάρχουν πολλές περιπτώσεις πρόβλεψης μελλοντικών γεγονότων ή φαινομένων. Και τις περισσότερες φορές αυτές οι προβλέψεις έχουν μια ανατριχιαστική ακρίβεια...
Φαίνεται να υπάρχει μια περίεργη σχέση μεταξύ της κατάκτησης του διαστήματος και της σκιάς των γεγονότων. Ανάμεσα στα αστραφτερά μηχανήματα και την περίπλοκη, γεμάτη ακρωνύμια, γλώσσα των τεχνοκρατών, οι δαίμονες του χάους τριγυρνούν αδέσποτοι. Η πολύχρονη ενασχόλησή μου με δύο φαινομενικά εντελώς διαφορετικούς τομείς ενδιαφέροντος -την αστροναυτική και την έρευνα του παράδοξου- με έκανε να εντοπίσω πολλές φορές την μυστηριώδη σχέση μεταξύ της τεχνολογίας και της φευγαλέας εκείνης ποιότητας που εντελώς συμβατικά ονομάζουμε "ανεξήγητο". Η ιδιότητά μου επίσης ως συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας, με έκανε να αντιληφθώ ακόμα πιο περίεργα πράγματα. Ετσι κι αλλιώς, όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα...
Ο Άρθουρ Κλαρκ, χαρακτηριστικότερος ίσως εκπρόσωπος της "χρυσής εποχής" της επιστημονικής φαντασίας, γράφει με ένα παράξενο τρόπο (ή μάλλον έγραφε, αν κρίνουμε από τα τελευταία απογοητευτικά και ανούσια βιβλία του). Από τη μια είναι ένθερμος υποστηρικτής (και ίσως ο πιο αφοσιωμένος προπαγανδιστής) της σκληροπυρηνικής τεχνολογίας. Από την άλλη τα κείμενά του έχουν μια έντονη μυστικιστική χροιά, που διαποτίζει ακόμα και τα πλέον έντονα τεχνολογικά του οράματα. Στο έργο του διαφαίνεται μια έντονη τάση του ότι η ανθρωπότητα είναι ένα αδύναμο αλλά αποφασιστικό είδος που πασχίζει να δώσει ένα νόημα στη δημιουργία, ξεφεύγοντας από το λίκνο της Γης.
Από πολύ νωρίς ο νεαρός Κλαρκ καταπιάνεται μια ιδέα από την οποία θα προέλθει το βασικότερο δημιούργημά του: την άποψη ότι απίστευτα προηγμένα εξωγήινα πλάσματα έφτασαν κάποτε στη Γη και κατεύθυναν την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, για να ξαναφύγουν πάλι στο άπειρο. Ο άνθρωπος θα πρέπει να βρει μόνος του το δρόμο προς τα άστρα ξεφεύγοντας από την πλανητική φυλακή του και να συναντήσει τους εξωγήινους "θεούς". Τα πλάσματα όμως αυτά άφησαν πίσω τους ίχνη που το εξελιγμένο ανθρώπινο είδος μπορεί να χρησιμοποιήσει για να διευκολυνθεί η απόδρασή του.
Το 1937 ο Κλαρκ γράφει την πρώτη εκδοχή της ιδέας του -το διήγημα "Ο Φρουρός". Σ' αυτό, μια εξερευνητική αποστολή το 1996 στη Σελήνη ανακαλύπτει ένα εξωγήινο τεχνούργημα, μια κρυστάλλινη πυραμίδα που είχε εγκαταλειφθεί εκεί εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Η ιδέα θα στριφογυρίσει για πολλά χρόνια στο μυαλό του Κλαρκ και θα υλοποιηθεί με μεγαλειώδη τρόπο όταν το 1964 ο σκηνοθέτης Στάνλεϋ Κιούμπρικ ζητά τη βοήθεια του Κλαρκ για τη δημιουργία μιας "παροιμιώδους καλής ταινίας επιστημονικής φαντασίας."
Η δημιουργία αυτή έγινε γεγονός λίγα χρόνια αργότερα Ηταν η ταινία "2001: Οδύσσεια του Διαστήματος", η σημαντικότερη δημιουργία επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών. Συνδυάζει τον αυστηρό επιστημονικό οραματισμό ενός κοντινού μέλλοντος μαζί με μια μεγαλειώδη μυστικιστική ενόραση. Η κεντρική ιδέα φανερώνεται από τις πρώτες σκηνές του έργου: ο μαύρος μονόλιθος-ρομπότ που έσπρωξε τους πρωτόγονους πιθηκανθρώπους να ανακαλύψουν το πρώτο εργαλείο. Εκατομμύρια χρόνια αργότερα, ένας άλλος (ή ο ίδιος ) μονόλιθος ανακαλύπτεται στο υπέδαφος της Σελήνης...
Στο βιβλίο "Χαμένοι Κόσμοι του 2001" ο Άρθουρ Κλαρκ περιγράφει πώς γράφτηκε το σενάριο, πώς γυρίστηκαν οι σκηνές και παραθέτει τα δοκίμια και τα κεφάλαια που κόπηκαν από το μυθιστόρημα που εκδόθηκε ταυτόχρονα με την προβολή της ταινίας το 1968: "Ο Στάνλεϋ Κιούμπρικ κι εγώ ψάχναμε ακόμα για ένα τέλος που νιώθαμε ότι θα έπρεπε να υπάρχει -όπως ακριβώς ένας γλύπτης λέγεται ότι σκαλίζει την πέτρα προς τη μορφή που είναι κρυμμένη μέσα της."
Και πολλές φορές η εσωτερική διαδρομή οδηγεί στον ίδιο προορισμό με την εξωτερική...
Δυο χρόνια μετά την πρώτη πρεμιέρα του έργου, ο Απόλλωνας 13 κατευθύνεται προς τη Σελήνη στα πλαίσια της αποστολής της τρίτης προσσελήνωσης. Για καλή αρχή το όχημα διακυβέρνησης του διαστημοπλοίου είχε ονομαστεί "Οδύσσεια", ένα σημαδιακό όνομα. Μια έκρηξη στη δεξαμενή υγρού οξυγόνου ματαίωσε την αποστολή στη μέση της διαδρομής προς τη Σελήνη, και έθεσε σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή του πληρώματος. Λίγο πριν από τη έκρηξη, το πλήρωμα άκουγε το μουσικό θέμα "Τάδε Εφη Ζαρατούστρα" που έχει ταυτιστεί πια με την ταινία των Κλαρκ-Κιούμπρικ. Αμέσως μετά το ρεύμα κόπηκε. Ο αστροναύτης Τζακ Σουάϊγκερτ μετέδωσε αμέσως στον Έλεγχο Αποστολής: "Χιούστον, έχουμε ένα πρόβλημα." Στην ταινία υπάρχει μια ανάλογη σκηνή, κατά τη διάρκεια ενός προβλήματος που τελικά θα έχει τραγικές συνέπειες για το πλήρωμα. Τα λόγια που χρησιμοποίησε ο κομπιούτερ Χαλ, απευθυνόμενος στον αστροναύτη Φρανκ Πουλ της ταινίας, ήταν τα εξής: "Λυπάμαι που διακόπτω τη γιορτή, αλλά έχουμε ένα πρόβλημα."
Όταν αργότερα δημοσιεύτηκε η επίσημη αναφορά της αποστολής Απόλλων 13, ο διευθυντής της ΝASA Τόμας Πέην, έστειλε στον Άρθουρ Κλαρκ ένα αντίγραφο και ακριβώς κάτω από τα λόγια του Σουάϊγκερτ σημείωσε: "Ακριβώς όπως έλεγες πάντα πως θα γινόταν Άρθουρ..." Ο ίδιος ο Κλαρκ γράφει:
"Ακόμα μου έρχεται ένα παράξενο συναίσθημα όταν σκέφτομαι αυτή τη σειρά των γεγονότων, σχεδόν σαν να έχω ένα μέρος της ευθύνης..." Μπορεί να μην ανακαλύψαμε (ακόμα) κάποιο μονόλιθο στη Σελήνη. Όμως ανακαλύψαμε κάτι άλλο εξίσου αινιγματικό μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χιλιόμετρα πιο πέρα.
Υπάρχει η παράξενη περίπτωση του Ιαπετού, ενός δορυφόρου του Κρόνου. Στο κεφάλαιο 35 του "2001" περιγράφεται η ανακάλυψη από τον αστροναύτη Ντέηβιντ Μπόουμαν μιας παράξενης ιδιομορφίας στον Ιαπετό:
"Μια αστραφτερή έλλειψη μήκους εξακοσίων χιλιομέτρων και πλάτους τριακοσίων πενήντα... εντελώς συμμετρική... και με άκρες τόσο νεταρισμένες που σχεδόν έμοιαζε ζωγραφισμένη πάνω στο πρόσωπο του μικρού δορυφόρου."
Καθώς πλησίαζε ο Μπόουμαν πείστηκε ότι "η αστραφτερή έλλειψη που ξεχώριζε πάνω στο μαύρο φόντο του δορυφόρου ήταν ένα τεράστιο και άδειο μάτι που τον παρακολουθούσε να πλησιάζει..." Αργότερα πρόσεξε "το μικροσκοπικό μαύρο ακριβώς στο κέντρο" που αποδείχτηκε ότι ήταν ακόμα ένας μονόλιθος...
Το 1980, το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Βόγιατζερ 1 μετέδωσε τις πρώτες φωτογραφίες του Ιαπετού. Σ' αυτές φάνηκε καθαρά ένα μεγάλο λευκό οβάλ με καθαρό περίγραμμα και με μια μικροσκοπική μαύρη κουκίδα στο κέντρο. Ο Δρ Καρλ Σάγκαν έστειλε αμέσως στον Κλαρκ ένα αντίγραφο από το Εργαστήριο Αεριοπροώθησης στην Πασαντήνα της Καλιφόρνιας με την εξής σημείωση: "Σε σκεφτόμουν... Δεν ξέρω αν πρέπει να νιώθω ανακούφιση ή απογοήτευση που ο Βόγιατζερ 2 άφησε αυτό το σημείο ανεξήγητο..."
Γράφω επιστημονική φαντασία εδώ και αρκετά χρόνια. Μου έχουν πει ότι η ενασχόλησή μου με τους τομείς που ανέφερα παραπάνω, φαίνεται συχνά μέσα από τα γραπτά μου. Ίσως. Αυτό που δεν μου έχουν πει πάντως μέχρι τώρα είναι για κάποιες σκιές που αναδύονται μέσα από τα ίδια γραπτά. Τις σκιές αυτές τις παρατήρησα ο ίδιος.
Το πρώτο διήγημά μου που δημοσιεύτηκε ήταν το "Κουασιμόδος και Σίσυφος" (Ιστορίες Ελληνικής Φαντασίας, εκδόσεις Ωρόρα, 1993). Στο διήγημα αυτό περιγράφω κάποιες αεριώδεις οντότητες που περιβάλλουν το Ηλιακό Σύστημα στο Νέφος του Οορτ (την περιοχή από την οποία προέρχονται οι κομήτες). Η ύπαρξη των οντοτήτων γίνεται αντιληπτή μέσα από τεχνητά "όνειρα" -κοντολογίς εξελιγμένα trips στον κυβερνοχώρο.
Ομολογώ πως όταν έγραφα το διήγημα δεν είχα σκεφτεί ότι έτσι μετέφερα στην τεχνολογική εποχή το κλασικό λαβκράφτειο (και όχι μόνο) θέμα της επικοινωνίας των Μεγάλων Παλαιών με κοινούς θνητούς, μέσω ονείρων. Όμως αυτό που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση ήταν κάτι άλλο. Το διήγημα δημοσιεύτηκε το 1993 όμως ήταν σίγουρα αρχές Οκτωβρίου 1991 όταν ολοκληρώθηκε. Πώς το θυμάμαι αυτό; Απλούστατα γιατί λίγη ώρα αφότου το τελείωσα, έπεσε στα χέρια μου ένα άρθρο του εβδομαδιαίου αεροδιαστημικού περιοδικού Aviation Week and Space Technologyκαι συγκεκριμένα του τεύχους της 30ης Σεπτεμβρίου 1991.
Το άρθρο αναφερόταν στην ανακάλυψη ορισμένων "εξωτικών αστρονομικών αντικειμένων" από τον τροχιακό τηλεσκόπιο ακτινών Γάμμα (GRO). Το τηλεσκόπιο είχε εντοπίσει "εκλάμψεις ακτινών γάμμα από όλα τα σημεία του ουρανού, και όχι από τη στενή ζώνη των άστρων που αποτελούν τον Γαλαξία μας". Το δημοσίευμα αναφέρει ότι "η ανακάλυψη αυτή αναμένεται να επιφέρει αποφασιστικές αλλαγές στις τρέχουσες θεωρίες για το σύμπαν". Σύμφωνα με τους αστρονόμους, οι εκλάμψεις ακτινών γάμμα μπορούν να ερμηνευτούν είτε ως προερχόμενες από απίστευτα ισχυρές εξωγαλαξιακές πηγές, είτε ως προερχόμενες από ανεξήγητες εξωτικές πηγές από κάπου κοντά στο Ηλιακό Σύστημα". Ο Στήβεν Μάραν, εξέχοντας αστρονόμος της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας υπογράμμισε ότι η ανακάλυψη είναι "πραγματική βόμβα, τινάζει τον νου στον αέρα"...
Αρκετά χρόνια πριν, ο υπαρκτός σοσιαλισμός μας άφησε χρόνους και η πάλαι ποτέ κραταιά Σοβιετική αυτοκρατορία διαλύθηκε. Ισορροπίες δεκαετιών ανατράπηκαν σε μια νύχτα και ο παράγοντας του χάους όρμησε δυναμικά στο προσκήνιο. Την εποχή εκείνη λοιπόν -δηλαδή γύρω στα 1990- είχα μια ιδέα για ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας το οποίο θα εξελισσόταν σε ένα εναλλακτικό μέλλον: Τι θα γινόταν αν η ΕΣΣΔ δεν είχε καταρρεύσει; Τί θα γινόταν αν αντί γι αυτήν είχε καταρρεύσει η Δύση; Πώς θα είχαν εξελιχθεί από κει και ύστερα τα νήματα της Ιστορίας; Τί είδους κόσμος θα είχε προκύψει;
Η ιδέα αυτή σύντομα μετατράπηκε σε εμμονή. Η πείρα με έχει διδάξει πως όταν μια ιδέα αρχίζει αι τριγυρίζει στο μυαλό συνεχώς σαν αδέσποτο ηλεκτρόνιο, είναι αρκετά αξιόλογη για να προσπαθήσεις να την ξεχάσεις. Ετσι άρχισα να την επεξεργάζομαι μαζεύοντας κάθε είδους στοιχείο που θα με βοηθούσε να "στήσω" μια εναλλακτική πραγματικότητα μέσα στην οποία θα εκτυλισσόταν η υπόθεση του μυθιστορήματος.
Η υπόθεση πήρε βέβαια αρκετό χρόνο -ή μάλλον χρόνια. Τα στοιχεία ξεχείλισαν από τους φακέλους και τα megabytes συσσωρεύονταν στο κομπιούτερ μου σαν καρκινικοί όγκοι που έκαναν συνεχώς μεταστάσεις. Η αρχική ιδέα είχε αποκτήσει ειδικό βάρος, είχε "ντυθεί" με "σκληρά" δεδομένα και είχε αποκτήσει αυτόνομη ύπαρξη. Από ένα σημείο και μετά τα δεδομένα έρχονταν και "κολλούσαν" πάνω της με ρυθμό που δεν προλάβαινα να τα ταξινομώ.
Η υπόθεση είχε καταντήσει εκνευριστική. Αποφάσισα να βάλω ένα τέρμα στην όλη ιστορία αρχίζοντας επιτέλους το συγγραφικό έργο -δηλαδή την οργάνωση όλων των στοιχείων πάνω στον καμβά της πλοκής.
Χωρίς όμως προθεσμία, σπάνια καταφέρνει κανείς να τελειώσει κάτι σε ένα συγκεκριμένο χρόνο. Το καλοκαίρι του 1996 επρόκειτο να πάω στην Αμερική. Ετσι έβαλα σκοπό να τελειώσω το μυθιστόρημα πριν την ημερομηνία αναχώρησης.
Όταν το τελείωσα είχα παραξενευτεί με τον εαυτό μου. Είχα προλάβει το deadline που είχα βάλει στον εαυτό μου -και μάλιστα κατά μερικά 24ωρα! Ηταν αρχές Αυγούστου 1996.
Το μυθιστόρημα, που έχει τίτλο Η Επέτειος εκτυλίσσεται σε ένα μελλοντικό κόσμο, εκατό χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Η ΕΣΣΔ όχι μόνο δεν έχει καταρρεύσει, αλλά έχει απλώσει την επικυριαρχία της στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Μετά από μια τρομακτική πετρελαϊκή κρίση οι ΗΠΑ και η Δύση έχουν καταρρεύσει. Τώρα "διάδοχος" της δυτικής συμμαχίας είναι ο Δακτύλιος του Ειρηνικού -ένας συνασπισμός από ασιατικά κράτη και αποσχισμένες πολιτείες των ΗΠΑ. Και οι δυο παρατάξεις έχουν προγεφυρώματα στο διάστημα. Ο Δακτύλιος έχει κατασκευάσει μια μεγάλη βάση στη Σελήνη, ενώ η ΕΣΣΔ σχεδιάζει να αποστείλει την πρώτη αποστολή ανθρώπων στον Άρη το 2017 για να γιορτάσει τα 100χρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Αυτό είναι το βασικό μοτίβο. Από εκεί και ύστερα, η πλοκή γίνεται... πολυπλοκότερη. Πάντως θα πρέπει να αναφέρω ότι στην "Επέτειο" γίνεται μνεία για την ανακάλυψη μορφών μικροοργανισμικής ζωής στον Άρη, νερού στη Σελήνη και άλλων μικρολεπτομερειών.
Οπως είπαμε λοιπόν, πρόσθεσα τις τελευταίες λέξεις στο μυθιστόρημα και έκατσα ικανοποιημένος να χαλαρώσω βλέποντας τηλεόραση. Μόνο που δεν χαλάρωσα βέβαια, γιατί στις ειδήσεις εκείνης της ημέρας ανακοινώθηκε η ανακάλυψη απολιθωμένων μορφών ζωής σε μετεωρίτη που είχε προέλθει από τον Άρη... "Για δες κάτι συμπτώσεις" σκέφτηκα κάνοντας μιαν απροσδιόριστη γκριμάτσα. Η υπόθεση πήρε διαστάσεις τις επόμενες ημέρες και αρκετά άρθρα δημοσιεύτηκαν στον ημερήσιο αλλά και επιστημονικό τύπο, χωρίς να δοθεί μια οριστική απάντηση.
Οι μήνες περνούσαν και η "Επέτειος" είχε πάρει το δρόμο για να εκδοθεί. Φαίνεται πως ο δρόμος ήταν εξαιρετικά μακρύς. Η έκδοση του βιβλίου της συζύγου ενός Έλληνα πολιτικού από τον ίδιο εκδοτικό οίκο ήταν ακόμα μια καθυστέρηση -στην οποία βέβαια έδειξα κατανόηση αφού μπροστά στις ακατονόμαστες αποκαλύψεις που περιγράφονται στις σελίδες του βιβλίου της εν λόγω κυρίας ωχριούν ακόμα και οι στίχοι του "Νεκρονομικού" -πόσο μάλλον το δικό μου μυθιστόρημα.
Ο καιρός συνέχιζε να περνά. Όταν το καλοκαίρι του 1997 το Pathfinder προσεδαφίστηκε στον Άρη και το Sojourner άρχισε να κόβει βόλτες στην κόκκινη έρημο του πλανήτη, στις αρχές Αυγούστου της επόμενης χρονιάς, έκανα τις εξής σκέψεις:
Ι. Για δες σύμπτωση! Πάλι αρχές Αυγούστου και ο Άρης είναι στο προσκήνιο. ΙΙ. Σαν πολύ δεν αργεί η έκδοση της "Επετείου";
Απόρριψα τη δεύτερη σκέψη σαν υπερβολική, και την πρώτη σαν μια ακόμα "απλή σύμπτωση". Το θέμα "Άρης" ήταν πολύ δημοφιλές εκείνο το καλοκαίρι, και διάφορα περίεργα συναισθήματα με κυρίευαν όταν σκεφτόμουν ότι η "Επέτειος" δεν είχε ακόμα εκδοθεί.
Λίγο καιρό αργότερα ο φίλος Κώστας Γερογιάννης, φανατικός αναγνώστης βιβλίων ε.φ. διάβασε το χειρόγραφο της "Επετείου". Η αντίδρασή του ήταν η εξής:
"Μα αυτά περίπου γράφει και ο Στήβεν Μπάξτερ".
Ήξερα πως ο Μπάξτερ ήταν ένας Βρετανός συγγραφέας ε.φ. αλλά δεν ήξερα ότι μου είχε κλέψει τις ιδέες και με είχε αντιγράψει ξεδιάντροπα. Ζήτησα από τον Κώστα περισσότερες πληροφορίες. Για απάντηση εκείνος μου έδωσε το βιβλίο "Voyage" του Μπάξτερ.
Και φυσικά στο βιβλίο περιγράφεται ένα ταξίδι στον Άρη. Και φυσικά η υπόθεση εκτυλίσσεται σε έναν εναλλακτικό κόσμο όπου οι ΗΠΑ έχουν αναλάβει την πρωτοβουλία να πάνε στον Άρη στη δεκαετία του 1980. Και φυσικά οι αστροναύτες του Μπάξτερ προσεδαφίζονται στην Mangala Vallis, εκεί δηλαδή που είχα βάλει να προσεδαφίζονται και οι δικοί μου κοσμοναύτες στην "Επέτειο"...
Δε βαριέσαι, λέω, μερικές ακόμα συμπτώσεις. Ύστερα ρίχνω μια ματιά στον πρόλογο του Μπάξτερ. Ξέρετε πότε τον είχε γράψει;
Τον Αύγουστο του 1996, έχοντας μόλις ολοκληρώσει το μυθιστόρημά του!
Έξυσα το κεφάλι μου, και ύστερα έκανα ένα χαμόγελο-μορφασμό και άρχισα να γελώ υπόκωφα, απόκοσμα. Έχω ακούσει ότι αυτά είναι τα πρώτα συμπτώματα της ψύχωσης. Ευτυχώς δεν ήταν κανείς εκεί κοντά να το πάρει πρέφα.
Έκατσα και έγραψα ένα γράμμα στον Μπάξτερ στην Αγγλία, περιγράφοντάς του πόσο χαρούμενος ήμουν που είχα βρει έναν άλλο ομοιοπαθή. Φαίνεται ότι αυτός δεν χάρηκε ιδιαίτερα γιατί δεν μου έχει απαντήσει ακόμα. Βέβαια ίσως να έχει και πολλή δουλειά.
Η ιστορία συνεχίστηκε με άλλες μικροσυμπτώσεις. Στις αρχές του 1998 ο εκδότης μου με πληροφόρησε ότι η "Επέτειος" επρόκειτο να εκδοθεί μέχρι την άνοιξη. Υπέθεσα ότι επρόκειτο για την άνοιξη του ίδιου χρόνου. Πάντως ήταν αρχές Μαρτίου του 1998 όταν έκανα διορθώσεις στα χειρόγραφα πριν την σελιδοποίηση.
Και φυσικά τελειώνοντας την επίπονη δουλειά, ανοίγω ικανοποιημένος την τηλεόραση. Έπρεπε να περιμένω κάτι αντίστοιχο κι έτσι πιάστηκα απροετοίμαστος. Το δελτίο ειδήσεων μιλούσε για τις άφθονες ποσότητες πάγου που είχαν ανακαλυφθεί στους πόλους της Σελήνης από το αμερικανικό σκάφος Lunar Prospector. Στα σημεία ακριβώς που τα είχα βάλει και στο μυθιστόρημά μου...
Τελικά η "Επέτειος" κυκλοφόρησε το Μάιο του 1999. Ξεφύσησα με ανακούφιση. Λίγο καιρό ακόμη και δεν θα είχε απομείνει κανένα στοιχείο για το οποίο θα μπορούσα να πείσω όλους εσάς ότι δεν το "ξεσήκωσα" από την πραγματικότητα.
Μέσα στη συμπαντική πραγματικότητα, υπάρχουν ο χώρος, ο χρόνος κι η πληροφορία. Η πληροφορία είναι ο τρόπος με τον οποίο οργανώνονται τα δεδομένα που υπάρχουν. Λέγοντας "υπάρχουν", αναφερόμαστε στον ενεστώτα, δηλαδή στο παρόν. Επειδή όμως ο χρόνος αποτελεί τελικά μια υπερδιαστατική δομή όπου παρελθόν, παρόν και μέλλον συμπλέκονται, δεν μπορούμε να μιλάμε με αυστηρούς χρονικούς προσδιορισμούς.
Παράξενες συμπτώσεις και φαινόμενα συγχρονισμού, φαίνεται να αποτελούν μια συμπληρωματική όψη της λειτουργίας του σύμπαντος, πέρα από την αιτιότητα. Κοντολογίς φαίνεται να υπάρχει ένα "πληροφοριακό σύμπαν" στο οποίο υπάρχουν καταγραμμένες όλες οι πληροφορίες που υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρξουν. Δεν υπάρχει περιορισμός στο να θεωρήσουμε μια τέτοια έννοια. Εξάλλου μήπως δεν φαίνεται μαγική η καταγραφή λεπτομερών ήχων ή εικόνων σε ένα CD ή σε μια βιντεοκασέτα; Η ακόμα οι μαγνητικές πληροφορίες στη δισκέτα ενός υπολογιστή. Με το κατάλληλο "κλειδί" μπορούμε να εισχωρήσουμε στο "πληροφοριακό σύμπαν" και να αποκτήσουμε τις πληροφορίες που θέλουμε. Ο τρόπος είναι παράλληλος με τον τρόπο που χρησιμοποιούμε ειδικούς κωδικούς για να κάνουμε προσπέλαση στα δεδομένα που είναι καταγραμμένα στο δίσκο ενός κομπιούτερ.
Τα Ακασικά αρχεία, στη μυστικιστική παράδοση της Ανατολής, είναι μια άλλη ονομασία του "πληροφοριακού σύμπαντος". Με το κατάλληλο κλειδί μπορούμε να αποκτήσουμε όσες πληροφορίες θέλουμε για το σύμπαν. Με τον ίδιο τρόπο θα μπορούσαν να ερμηνευτούν τα φαινόμενα της πρόβλεψης, της πρόγνωσης, του οραματισμού και πολλές άλλες κατηγορίες με τον κοινό τίτλο "ψυχικά φαινόμενα". Ενα μεγάλο μέρος των "ταξιδιών στο χρόνο" ή των άλλων ανωμαλιών στη ροή του χρόνου θα μπορούσαν να εξηγηθούν με την έννοια του "πληροφοριακού σύμπαντος". Ο εγκέφαλος χωρίζεται σε δυο ημισφαίρια. Μιλώντας πολύ χονδρικά, το αριστερό αφορά τη λογική και αναλυτική σκέψη και το αριστερό την ενόραση, τη διαίσθηση και τις "ψυχικές δυνάμεις". Ο σύγχρονος πολιτισμός έχει επιβάλλει την υπερβολική χρήση του αριστερού ημισφαίριου, κι έτσι φαινόμενα όπως η πρόβλεψη μας φαίνονται παράλογα ή ανύπαρκτα. Σε περιπτώσεις όμως που ο νους χαλαρώσει, επέρχεται μια ενότητα μεταξύ των ημισφαιρίων και εκδηλώνονται οι κρυφές δυνάμεις του ανθρώπινου εγκέφαλου.
Ο λογοτέχνης, ο καλλιτέχνης, ο ψυχιστής, ή στην απλούστερη περίπτωση ο άνθρωπος που δραστηριοποιεί το αριστερό ημισφαίριο, έχουν άμεση προσπέλαση στο "πληροφοριακό σύμπαν". Αντιλαμβάνονται γεγονότα πέρα από τα όρια του παρόντος, έχουν την περισσότερο ή λιγότερο καθαρή "όραση" γεγονότων που θα συμβούν. Βέβαια εδώ υπεισέρχεται και ο παράγοντας αλληλεπίδραση. Ο νους δημιουργεί την πραγματικότητα ή η πραγματικότητα τις παραστάσεις του νου; Καταλήξαμε όμως πάλι σε ερωτήματα που επιβάλλει η σκέψη που είναι εστιασμένη στην αντίληψη του αριστερού ημισφαίριου.
Η σκιά των γεγονότων (πάλι μια ανθρωποκεντρική έκφραση) δεν υπάρχει. Υπάρχουν απλά πληροφορίες, και αντίληψη. Τα υπόλοιπα είναι καθαρά θέμα ερμηνείας από τα φίλτρα της συνείδησης και της λογικής σκέψης. Το παράδοξο δεν είναι η "πρόβλεψη" του μέλλοντος. Είναι το γεγονός ότι διαθέτουμε καταπληκτικές κρυφές δυνάμεις που μένουν ανεκμετάλλευτες.
Βέβαια ωραία όλα αυτά τα θεωρητικά, αλλά εξηγείστε μου πώς θα πείσω τους αναγνώστες μου ότι δεν αντέγραψα τον Στήβεν Μπάξτερ και ότι οι ιδέες μου στην "Επέτειο" ήταν δικές μου; Ολοδικές μου σας λέω...
Θανάσης Βέμπος