Συνέβη την Πέμπτη 28 Οκτωβρίου 2021. Ο γνωστός και μη εξαιρετέος Μάρκος Ζουκερβέργιος ανακοίνωσε πως η Facebook Inc., η εταιρεία η οποία περιλαμβάνει υπό την αιγίδα της και άλλα κοινωνικά δίκτυα, όπως το Instagram και το What’s App, μετονομάζεται σε Meta, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή όχι μόνο για τον Ζουκερβέργιο και την τσέπη του, αλλά και για την ίδια τη Συναινετική Πραγματικότητα.
Παρατραβηγμένο; Όχι και τόσο.
Ο Ζουκερβέργιος θεωρεί πως δεν πρόκειται για μια απλή αλλαγή ονομασίας ενός brand, αλλά για την απαρχή μιας κοσμογονικής μετάβασης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε ένα Meta-σύμπαν (Metaverse) όπου τον κύριο ρόλο στην εμπειρία θα παίζει ο συνδυασμός τεχνολογίας Εικονικής (Virtual) και Επαυξημένης (Augmented) Πραγματικότητας. Ήδη παρουσιάστηκε ένα πρότζεκτ που αφορά την διεξαγωγή επαγγελματικών συσκέψεων με τη χρήση της τεχνολογίας Εικονικής Πραγματικότητας (VR).
Θα πει κανείς, τι διαφορά έχει το Meta-σύμπαν από τον περίφημο Κυβερνοχώρο, μια έννοια που καθόρισε ο Ουίλλιαμ Γκίμπσον στο «Νευρομάντη», ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Το Meta-σύμπαν είναι κάτι ευρύτερο και ο κυβερνοχώρος αποτελεί υποσύνολό του. Φυσικά όλα αυτά θα ξεκαθαριστούν στο άμεσο μέλλον σε ό,τι αφορά την πρακτική τους διάσταση.
Στην παρουσίαση του Meta-σύμπαντος, ο Ζουκερβέργιος μας έδειξε και το νέο λογότυπο του τελευταίου, ένα ελαφρώς τροποποιημένο σύμβολο του απείρου, ένα δηλαδή «πεσμένο οχτάρι».
Το σύμβολο του απείρου δεν είναι και τόσο αρχαίο. Ήταν επινόημα του Άγγλου μαθηματικού Τζών Γουώλλις το 1655. Ο Γουώλλις δεν εξήγησε από πού εμπνεύστηκε, αλλά θεωρείται πως το «∞» είναι μια παραλλαγή του ρωμαϊκού αριθμού 1.000 (αρχικώς «CIƆ», αλλά και «CƆ», που χρησιμοποιείτο για να αναπαραστήσει το «πολλά»), ή ίσως μια παραλλαγή του ελληνικού «ω».
Στο μυστικισμό, το σύμβολο του απείρου ταυτίζεται με μια παραλλαγή του Ουροβόρου, του φιδιού που καταβροχθίζει την ουρά του. Μερικές φορές μάλιστα ο Ουροβόρος απεικονίζεται σαν «πεσμένο οκτάρι» προκειμένου να καταδειχθεί αυτή η ιδιότητά του.
Για να δούμε κάτι άλλο τώρα.
Το σύμβολο που υιοθέτησε ο Ζουκερβέργιος, είναι μεν εκείνο του απείρου, αλλά όχι ακριβώς. Είναι λίγο «πειραγμένο». Κάποιοι έκαναν το «απρεπές» σχόλιο πως το σύμβολο του Meta μοιάζει περισσότερο με δυο… όρχεις! (κάτι που εντόπισε ο δαιμόνιος Christopher Knowles στο blog του, The Secret Sun - https://secretsun.blogspot.com/) Κι αυτό είναι ενδιαφέρον. Ο Knowles παρέθεσε και την παρακάτω εικόνα από την επίσημη παρουσίαση του Meta, όπου δυο ανθρώπινα άβαταρ χάσκουν θαυμάζοντας τον πλανήτη Κρόνο.
Ο Κρόνος φυσικά ήταν ο θεός που με το δρεπάνι του έκοψε τα αποτέτοια του Ουρανού και τα έριξε στη θάλασσα. Ο Κρόνος-Χρόνος-Saturnus είναι η πύλη του θανάτου στο δρόμο για το σύμπαν. Ο Κρόνος είναι ουσιαστικά ο Χρόνος στο κατώφλι του Αιώνα (του «άχρονου χρόνου»). Άλλωστε ήταν ο τελευταίος από τους παραδοσιακούς πλανήτες στην μαγική-αποκρυφιστική κοσμολογία. Ο Κρόνος συμβολίζει την ανεπάρκεια κάθε είδους ύπαρξης στο πεδίο του προσωρινού. Ο Κρόνος είναι ο αυστηρός και αμείλικτος θεός που έχει σύμβολα το δρεπάνι, το κουπί, και την κλεψύδρα. Ο Κρόνος είναι ο περιορισμός που επιβάλλει μορφή στη ζωή και εντοπισμό μέσα στο χώρο και το χρόνο. Οι απώλειες που προκαλεί ο Κρόνος ισούνται με τις ευθύνες που αρνείται κανείς να αναλάβει. Ο Κρόνος/Χρόνος είναι η κινούμενη εικόνα της Αιωνιότητας.
Η κλεψύδρα είναι ουσιαστικά ένα «οκτάρι», ή ένα «όρθιο άπειρο» (σύμβολο). Στυλιζαρισμένα, θα μπορούσε να αναπαρασταθεί με δυο τρίγωνα, ενωμένα στις κορυφές τους. Κατά «σύμπτωση» (χαχα!) το Σύμβολο του Αφανισμού (Extinction Symbol), δηλαδή μια στυλιζαρισμένη κλεψύδρα εγγεγραμμένη σε κύκλο, αναπαριστά τον περίφημο Αφανισμό της Ολοκαίνου, δηλαδή την εξαφάνιση ζωικών ειδών η οποία προκαλείται από την κλιματική αλλαγή στον πλανήτη μας. Η στυλιζαρισμένη αυτή κλεψύδρα, μια προειδοποίηση ότι «ο χρόνος τελειώνει», χρονολογείται γύρω στο 2019 και αποδίδεται σε έναν Λονδρέζο καλλιτέχνη, τον Goldfrog ESP.
Το σύμβολο χρησιμοποιείται από περιβαλλοντικούς ακτιβιστές και συναντάται ενσωματωμένο σε έργα καλλιτεχνών. Υιοθετήθηκε επίσης από το κίνημα ExtinctionRebellion (XR) που πραγματοποιεί δράσεις για την κλιματική αλλαγή και την οικολογική κατάρρευση.
Όπως και να έχει, αυτή η στυλιζαρισμένη κλεψύδρα, πεσμένη στο πλάι, παραπέμπει (και) στην πλανητική σφραγίδα του Κρόνου (κατ΄επέκταση και στον τεκτονικό διαβήτη-γνώμονα)
Τα δυο τρίγωνα/κλεψύδρα ενωμένα στις κορυφές τους είναι το αρχέτυπο της απαρχής της Σύνθεσης των Αντιθέτων (αρσενικού & θηλυκού, αλλά και ό,τι άλλο) η οποία επιτελείται στο περίφημο εξάκτινο αστέρι, ένα αρχετυπικό σύμβολο του Μακρόκοσμου.
Υπό μια άλλη οπτική γωνία, έχουμε την περίφημη Λάβρυ, τον διπλούν πέλεκυν, που αντιπροσωπεύει την Ιερή Ένωση του Ουράνιου Θεού με τη Γήινη Θεά, την Ένωση των Αντιθέτων, την Ιερογαμία.
Άλλωστε κι ο Γιώργος Μπαλάνος είχε μιλήσει για τη Διπλή Χοάνη της Δημιουργίας και γι αυτό το «κάτι που πέρασε το στενό σημείο της Διπλής Χοάνης του Αδιαφοροποίητου. Του σημείου που δεν έχει καμία ιδιότητα». (βλ. Οι Άμμοι του Χρόνου). Δηλαδή από το «στόμιο» της κλεψύδρας.
Λάβρυς =) Διπλή Χοάνη της Δημιουργίας =) Μύηση =) Μετάβαση
Meta-βαση, έτσι δεν είναι;
Ξέρετε, στα Αγγλικά το πρόθεμα meta- είναι πολύ πιο «εσωτεριστικό» απ’ ό,τι στα Ελληνικά. Και ακριβώς αυτή η συνειρμική φόρτιση της λέξης είναι που της προσδίδει κάτι το οποίο δεν μπορεί να γίνει πλήρως κατανοητό από μας. Ας δούμε όμως κάποια άλλα ενδιαφέροντα.
Η Μήτις ήταν μια ενδιαφέρουσα μορφή της μυθολογίας. Γεννήθηκε από την ένωση του Ερέβους και της Νύχτας. Ήταν θεά της σοφίας και της φρόνησης, ιδιότητες που κληροδότησε στην κόρη της, τη θεά Αθηνά.
Η Μήτις ήταν αυτή που βοήθησε αποφασιστικά το Δία προσφέροντας στον Κρόνο το εμετικό φάρμακο που τον έκανε να ξεράσει τα παιδιά του που είχε καταπιεί. Αργότερα ο Δίας παντρεύτηκε τη Μήτιδα. Όμως σύμφωνα με έναν χρησμό η Μήτις θα γεννούσε πρώτα μια κόρη και έπειτα έναν γιο που θα καταλάμβανε την εξουσία και θα κυβερνούσε θεούς και ανθρώπους. Ο Δίας, προκειμένου να μην την πατήσει σαν τον Κρόνο, εφάρμοσε την ίδια τακτική: κατάπιε τη Μήτιδα, ενώ αυτή ήταν έγκυος ακόμη στην Αθηνά. Κατόπιν ο Ήφαιστος, άνοιξε το κεφάλι του Δία με μια λάβρυ και από μέσα ξεπετάχτηκε η Αθηνά, πάνοπλη και ενήλικη, ενώ η Μήτις παρέμεινε μέσα του. Η Αθηνά είχε βεβαίως την περίφημη ασπίδα Αιγίδα, καμωμένη από το τομάρι της Αμάλθειας, της κατσίκας που ανέθρεψε το Δία.
…Η οποία παραπέμπει στον Αιγέα, τον «κατσικάνθρωπο» μυθικό βασιλιά της Αθήνας (η οποία πήρε το όνομά της από την Αθηνά), Και η πρώτη γυναίκα του Αιγέα, ονομαζόταν Μήτα.
Τώρα, η Μήτις αποτελεί τον «καταλύτη» μεταξύ των δυο αντιθέτων –του Κρόνου και του Δία. Ο Κρόνος όπως είδαμε είναι το σύμβολο της αυστηρότητας, των ορίων και του θανάτου, ενώ ο Δίας το σύμβολο της επέκτασης, της πληθωρικότητας και της αφθονίας. Η Μήτις είναι κατά κάποιο τρόπο το στενό σημείο της Διπλής Χοάνης του Αδιαφοροποίητου, το αδιάστατο σημείο της ένωσης των κορυφών των δυο τριγώνων.
Στον Καναδά και ορισμένες περιοχές των βορείων ΗΠΑ, υπάρχει η εθνοτική ομάδα των Métis που αποτελείται από ντόπιες ινδιάνικες φυλές και Γάλλους αποίκους. Το Métis προφέρεται «Μετίς» και φυσικά σημαίνει και «Μήτις», αφού έτσι ακριβώς γράφεται και προφέρεται η ονομασία της θεάς στα Γαλλικά. Το αξιοπρόσεκτο εδώ είναι η σημαία των Métis, η οποία είναι η παλαιότερη πατριωτική σημαία αυτοχθόνων του Καναδά και προηγείται της καναδικής σημαίας κατά τουλάχιστον 150 χρόνια. Είναι το σύμβολο του απείρου σε μπλε φόντο.
Η Μήτις είναι ο 9ος αστεροειδής που ανακαλύφθηκε (το 1848) και ο οποίος μάλλον ανήκει στην ίδια οικογένεια με τον αστεροειδή Αμάλθεια, αποτελώντας αμφότεροι υπολείμματα ενός πολύ μεγαλύτερου σώματος που διασπάστηκε. Το ότι τα δυο αυτά σώματα πήραν ονομασίες μυθολογικών όντων που σχετίζονταν άμεσα με το Δία είναι καθαρή σύμπτωση (εντός ή εκτός εισαγωγικών), αφού ανακαλύφθηκαν σε χρονική απόσταση δεκαετιών το ένα από το άλλο τον 19ο αιώνα, ενώ η ανακάλυψη ότι είναι συγγενικά σώματα, έγινε μόλις στα τέλη του 20ου. Ακόμα μια καθαρή «σύμπτωση» (μπουχαχα!). Μήτις και Αμάλθεια είναι φυσικά και δυο φυσικοί δορυφόροι του πλανήτη Δία, λίγο πιο πέρα.
Από τον Μάρκο Ζουκερβέργιο και το Meta του ξεκινήσαμε, κι είδατε πού φτάσαμε. Άραγε το όνομα του φεϊσμπουκικού μεγιστάνα, δε μοιάζει με εκείνο του πρωτοπόρου της τυπογραφίας, του Ιωάννη Γουτεμβέργιου; Άραγε Μάρκος και Ιωάννης δεν ήταν κι οι δυο Ευαγγελιστές; Άραγε ο Ευαγγελιστής Μάρκος δεν λεγόταν αρχικά Ιωάννης και αργότερα απέκτησε το (ρωμαϊκό) όνομα Μάρκος; Άραγε ο Ζουκερβέργιος δεν αλλάζει τα πάντα σαρώνοντας το οικοδόμημα του Γουτεμβέργιου που επικράτησε μετά την επανάσταση της τυπογραφίας; Άραγε και τα δυο πρώτα συνθετικών των ονομάτων τους δεν παραπέμπουν σε κάτι ευνοϊκό (Zucker- = ζάχαρη, Guten- = καλό)
Α, ναι, το πρώτο επακριβώς χρονολογηθέν τυπωμένο βιβλίο είναι μια Βίβλος του Γουτεμβέργιου με ημερομηνία 22 Οκτωβρίου 1454, σχεδόν ακριβώς 567 χρόνια πριν την 28η Οκτωβρίου 2021, όταν ο Ζουκερβέργιος ανακοίνωσε τη δημιουργία του Meta (και κατ’ επέκταση την έλευση του Meta-σύμπαντος).
«Αν το χάος της δεκαετίας του ενενήντα αντικατοπτρίζει μια ριζική μετατόπιση από τα πρότυπα της οπτικής παιδείας, την τελική απομάκρυνση από την παράδοση Λασκώ / Γουτεμβέργιου της προ-ολογραφικής κοινωνίας, τότε τι πρέπει να περιμένουμε άραγε απ' αυτή την νεογέννητη τεχνολογία που υπόσχεται ασυνεχή κωδικοποίηση και επακόλουθη αναμόρφωση ολόκληρου του φάσματος της αισθητηριακής αντίληψης;» (Rosebuck & Pierhal, «Recent American History: A Systems View»)
Αυτό ήταν ένα απόσπασμα από το άκρως «προφητικό» «Fragments of a Hologram Rose», ένα διήγημα επιστημονικής φαντασίας που ο Ουίλλιαμ Γκίμπσον, μετέπειτα πρύτανης του κυβερνοπάνκ, είχε δημοσιεύσει στο βραχύβιο περιοδικό Unearth, αμειβόμενος με το αμύθητο ποσό των… 27 δολαρίων, εν τω μακρινώ έτει 1977…
Στο διήγημα (και στα μετέπειτα δημιουργήματά του) ο Γκίμπσον αναφερόταν στην τεχνολογία ASP (Apparent Sensory Perception) η οποία υποσχόταν διακριτική κωδικοποίηση και επακόλουθη ανακατασκευή του πλήρους φάσματος της αισθητηριακής αντίληψης η οποία θα μετέβαλλε με κοσμογονικό τρόπο την κοινωνία. Η ASP είναι τεχνολογία που καταγράφει και ξαναπαίζει τις εμπειρίες κατά βούληση –ένας πρόγονος δηλαδή του Meta-σύμπαντος.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέτα-τρον είναι ο ανώτερος από τους αγγέλους και δραστηριοποιείται ως ουράνιος γραφέας ή «άγγελος καταγραφέας» .
Για τον Γουτεμβέργιο λέγαμε πριν, έτσι; Αυτός καταγόταν από το Μάιντς (Μαγεντία) της Γερμανίας, πόλη η οποία είχε έναν περίεργο θυρεό ο οποίος σχηματικά θυμίζει την κλεψύδρα, το λημνίσκο, το σύμβολο του απείρου, το «οκτάρι» ή εν πάση περιπτώσει αυτή την περίφημη Σύνθεση των Αντιθέτων.
Α, ναι, το περίφημο Πείραμα της Φιλαδέλφειας θεωρείται ότι έγινε στις 28 Οκτωβρίου 1943, ημέρα Πέμπτη, όπως και η 28η Οκτωβρίου 2021, όταν 78 χρόνια αργότερα, ο Ζουκερβέργιος ανακοίνωσε το Meta. Σύμφωνα με μια εκδοχή, το αντιτορπιλικό USS Eldridge τηλεμεταφέρθηκε από τη Φιλαδέλφεια στο Νόρφοκ, σε απόσταση μερικών εκατοντάδων χιλιομέτρων. Με άλλα λόγια (υποτίθεται ότι) πέρασε από το Σημείο του Αδιαφοροποίητου της Διπλής Χοάνης της Δημιουργίας.
«Οκτάνα, φίλοι μου, θα πη μεταίχμιον της Γης και του Ουρανού, όπου το ένα στο άλλο επεκτεινόμενο ένα τα δύο κάνει.
»Οκτάνα θα πη το «εγώ» «εσύ» να γίνεται (και αντιστρόφως το «εσύ» «εγώ») εις μίαν εκτόξευσιν ιμερικήν, εις μίαν έξοδον λυτρωτικήν, εις μίαν ένωσιν θεοτικήν, εις μίαν μέθεξιν υπερτάτην, που ίσως αυτή να αποτελεί την θείαν Χάριν, το θαύμα του εντός και εκτός εαυτού, κάθε φοράν που εν εκστάσει συντελείται.
»Οκτάνα θα πη εν πλήρει αθωότητι Αδάμ, εν πλήρει βεβαιότητι Αδάμ-συν-Εύα.
»Οκτάνα θα πη απόλυτος ενότης πνεύματος και ύλης.
Ανδρέας Εμπειρίκος, Οκτάνα,
Ως Ολογραφικόν Επίμετρον
Το άρθρο αυτό θα μπορούσε να τελειώσει κάπου εδώ, αλλά στο νέο meta-σύμπαν η γραμμική αφήγηση είναι μάλλον ντεμοντέ. Το άρθρο αυτό μοιάζει με το ολογράφημα στο διήγημα του Γκίμπσον: το κάθε κομμάτι περικλείει την εικόνα ολόκληρου του συνόλου (ή, στην περίπτωσή μας, της κλεψύδρας, του λημνίσκου, ή ό,τι άλλου εν πάση περιπτώσει).
Στις 19 Απριλίου πέρυσι, για διάφορους λόγους, εξέταζα το σύμβολο του Extinction Rebellion σε σχέση με άλλους συμβολισμούς και πληροφορίες. Κάποια στιγμή το εξέτασα σαν «σφραγίδα», σαν αφαιρετική σύνθεση γραμμάτων. Έτσι το σύμβολο αυτό θα μπορούσε να «περικλείει» τα γράμματα Z, X, O, N, M, W, I, Y.
Μπορεί να συνθέσει κανείς πολλές λέξεις με τα συγκεκριμένα γράμματα, αλλά κατά ένα περίεργο τρόπο «κόλλησα» στο «WYOMIN». Αν κοτσάρεις κι ένα G, βγαίνει το Γουαϊόμινγκ, μια πολιτεία των ΗΠΑ με έκταση διπλάσια της Ελλάδας, αλλά με συνολικό πληθυσμό το μισό εκείνου της Θεσσαλονίκης.
Τι έχει στο Γουαϊόμινγκ; Πολλά και διάφορα, μεταξύ άλλων και το περίφημο Εθνικό Πάρκο Γέλλοουστοουν. Τι υπάρχει εκεί; Μα το περίφημο υπερηφαίστειο που πολλοί φοβούνται πως αν εκραγεί, ζήτω που καήκαμε (κυριολεκτικά).
Όπως και να έχει, εκείνη τη μέρα ανακάλυψα πως η κλεψύδρα ήταν μια εικόνα που εμφανιζόταν στην εισαγωγή κάθε επεισοδίου του «Days of Our Lives», ενός παλιού και μακρόβιου αμερικανικού τηλεοπτικού σίριαλ που άρχισε να μεταδίδεται το 1965. Στα opening credits, με φόντο την εικόνα μιας κλεψύδρας, ακουγόταν η φράση: «Σαν άμμος μέσα στην κλεψύδρα, έτσι περνάνε κι οι μέρες της ζωής μας»
Τις επόμενες μέρες, ερευνούσα με ποικίλους τρόπους αυτές τις διαδρομές των συμβόλων. Στις 24 Απριλίου το βράδυ, και εντελώς «τυχαία», μετά από κάμποσα χρόνια, ξαναείδα τις περίφημες «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου» του Σπήλμπεργκ. Και σε κάποια στιγμή με έπιασε νευρικό γέλιο, διότι όταν ο «επαφικός» Ρόυ Νήρυ έχει κάνει το σπίτι του γης μαδιάμ και κατασκευάσει τελικά το πρόπλασμα του Πύργου του Διαβόλου στο σαλόνι του (τον οποίο βλέπει διαρκώς σε οράματα), η ανοιχτή τηλεόραση παίζει την εισαγωγή από το «Days of Our Lives».
Και μετά συνειδητοποιώ ότι ο Πύργος του Διαβόλου, αυτός ο πελώριος ηφαιστειακός επιβλητικός βράχος, βρίσκεται στο… Γουαϊόμινγκ, εκεί όπου θα γίνει η επαφή ανθρώπων και εξωγήινων στην ίδια ταινία…
Και μετά διαβάζω μια είδηση (24.4.2020) ότι ο θάλαμος του μάγματος του υπερηφαιστείου του Γέλλοουστοουν στο Γουαϊόμινγκ είναι υπερδιπλάσιος απ’ όσο θεωρείτο αρχικά και ότι τώρα οι ερευνητές φοβούνται πως η έκρηξη θα είναι πολύ καταστρεπτικότερη απ’ όσο πιστευόταν.
Και επιστρέφοντας στο παρόν, ενώ έγραφα αυτό το άρθρο, πέτυχα εν αιθρία και μια σχετική είδηση: «6.11.2021 - Ιδιαίτερη ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα προκαλούν τα συμπεράσματα νέας μελέτης σύμφωνα με τα οποία οι συνηθισμένες ενδείξεις πριν από μια έκρηξη υπερηφαιστείου δεν είναι απαραίτητο να εμφανιστούν».
Και σαν κερασάκι, μετά τη συγγραφή του παραπάνω επιμέτρου, έχοντας βάλει να δω το φιλμ, “ARQ” (2016) πετυχαίνω αυτό:
Ήγγικεν η ώρα!
